Ook volgende generaties moeten kunnen wonen in een Nederland met goede zorg, goed onderwijs, een leefbare omgeving én zij moeten genoeg geld overhouden om zelf te kunnen besteden. In het geval van een toekomstige economische dip, is het belangrijk om die klappen op te kunnen vangen zónder directe bezuinigingen. Dat zegt het kabinet bij de introductie van het Nationaal Groeifonds. En daar is niets mis mee. Maar de invulling, met een eenzijdige focus op economische groei, staat zwaar ter discussie.
Het kabinet trekt de komende vijf jaar in totaal 20 miljard euro uit voor investeringen die aan de economische groei moeten gaan bijdragen. Dit geld, ondergebracht in het Nationaal Groeifonds, gaat naar kennisontwikkeling, fysieke infrastructuur, en onderzoek, ontwikkeling & innovatie.
De ministerraad is akkoord met het voorstel hiervoor van ministers Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) en Hoekstra (Financiën). Het Nationaal Groeifonds is bedoeld voor eenmalige publieke investeringen, niet voor terugkerende overheidsuitgaven. Het fonds krijgt een eigen begroting en een onafhankelijke commissie beoordeelt de voorstellen. De Tweede Kamer moet instemmen met de verdeling van geld over de drie investeringsterreinen kennisontwikkeling, fysieke infrastructuur, en onderzoek, ontwikkeling & innovatie.
Economie moet harder en anders groeien volgens kabinet
De economische gevolgen van het coronavirus maken nog eens extra duidelijk dat welvaart en economische groei niet vanzelfsprekend zijn. Het onderstreept hoe belangrijk het is om in goede tijden buffers op te bouwen zodat er in slechte tijden kan worden geïnvesteerd in plaats van bezuinigd. Daar komen nog andere uitdagingen bij, zoals de vergrijzing, klimaatverandering en een lagere groei van de productiviteit. Om de welvaart de komende 20 tot 30 jaar te behouden en te vergroten, moet de economie harder en anders groeien. Dat is nodig om in de toekomst gezondheidszorg, onderwijs en pensioenen te kunnen betalen en daarnaast geld over te houden voor de huishoudportemonnee.
Maatschappelijke organisaties maken zich zorgen over meer groei
"We maken ons ernstige zorgen om de inzet van dit fonds, het lijkt er op dat het kabinet zich blindstaart op economische groei. Terwijl we tijdens de coronacrisis hebben ervaren dat we een solide basis nodig hebben als maatschappij waarin onze gezondheid en die van de planeet voorop staat. Het is nu juist cruciaal dat we investeren in een groene en eerlijke samenleving. Dat betekent investeren in effectief klimaatbeleid, in onderwijs, in de zorg, in een omslag in de landbouw en in snelle treinverbindingen. Alleen zo kunnen we zorgen voor schonere lucht, gezonde natuur en een beter klimaat." Dat zegt Faiza Oulahsen van Greenpeace Nederland
Ook Milieudefensie is ernstig teleurgesteld over de invulling van het Nationaal Groeifonds. Jorien de Lege, campagneleider Milieudefensie: "Duurzaamheid is een voetnoot in het fonds en wordt door de ministers zelfs niet in de mond genomen. De overheid gaat geld lenen om het direct door te sluizen naar de grote bedrijven. Dat is de wereld op zijn kop: vervuilende bedrijven moeten juist gaan betalen zodat we kunnen investeren in collectieve voorzieningen. De zorg, het onderwijs en het milieu hebben wederom het nakijken. De enige duurzame weg uit de crisis is een groene. Die leidt niet naar welvaart in euro's voor enkelen maar naar een klimaateconomie met welzijn voor iedereen."
En GroenLinks leider Jesse Klaver twitterde: "We bevinden ons in een klimaatcrisis. Alle inspanningen moeten worden gericht op de omschakeling van de oude naar de nieuwe economie. Maar dit kabinet komt met een miljardenfonds voor ‘het verdienvermogen van de bv Nederland’ ipv een miljardenfonds voor een duurzame samenleving."