Bescherming en herstel van bossen en een drastische verandering van ons voedselsysteem is noodzakelijk om de klimaatcrisis het hoofd te bieden en voedselzekerheid te kunnen garanderen. Dat stelt het wetenschappelijke klimaatpanel van de Verenigde Naties, IPCC, in hun nieuwste rapport.

Het beperken van de opwarming van de aarde tot 1,5 graad is onmogelijk zonder herstel van bossen en andere natuurgebieden, zoals dras- en graslanden, waarschuwt IPCC. Deze ecosystemen slaan enorme hoeveelheden CO2 op en dragen bij aan de stabiliteit van het klimaat. Het IPCC-panel roept landen op om de CO2-uitstoot door ontbossing een halt toe te roepen en tegelijkertijd de opname van koolstof te vergroten door bossen en andere ecosystemen te herstellen.

Kappen met kappen

Circa 80% van de ontbossing komt door landbouw en met name voor vijf producten: vee, palmolie, soja, cacao en pulp/papier. De bedrijven die dit produceren en verhandelen hebben in 2010 de belofte gedaan de ontbossing die plaatsvindt voor het maken van hun producten voor 2020 te beëindigen. Uit recent onderzoek van Greenpeace International blijkt dat deze bedrijven, waaronder Ahold Delhaize, FrieslandCampina en Unilever, nog steeds ontbossen en hun afspraak niet nakomen.

Charlotte van der Tak, campagneleider bossen, Greenpeace Nederland: “Nederland, als belangrijke importeur van sojavoer, palmolie en cacao, is nu aan zet om te pleiten voor Europese wetgeving. Een bossenwet die er voor zorgt dat geen enkel product dat een bedrijf op de Europese markt verkoopt, gelinkt is aan ontbossing.” De oproep tot een bossenwet is onderdeel van de lopende Greenpeace campagne om de impact van de Europese handel en consumptie op de wereldwijde bossen te verminderen.

Ecologisch voedselsysteem

Het IPCC-rapport toont aan dat het voedselsysteem flink op de schop moet. Het huidige systeem is tot 37% verantwoordelijk voor de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. In dit percentage is ook de uitstoot opgenomen die gepaard gaat met het veranderende landgebruik.

Bossen en andere natuurlijke gebieden verdwijnen in rap tempo voor de productie van veevoer en begrazing door vee. Samen met de uitstoot van broeikasgassen via mest en de dieren zelf onderstreept dit de noodzaak voor een wereldwijde halvering van de vlees- en zuivelproductie en consumptie. De intensieve landbouw, gebaseerd op het verbouwen van eentonige gewassen met gebruik van kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen, put daarnaast de bodem uit en tast de biodiversiteit aan. Ook is intensieve landbouw slecht bestand tegen het veranderende klimaat, waarin vaker droogte, stormen en insectenplagen voorkomen. Het risico op mislukte oogsten neemt daardoor toe. Juist op natuur gebaseerde oplossingen als herbebossing en duurzame landbouw, kunnen helpen klimaatverandering te bestrijden en bijdragen aan voedselzekerheid.

Andere bevindingen in het IPCC-rapport:

• 23% van de uitstoot van broeikasgassen afkomstig van menselijk handelen, komt voort uit ontbossing, bosbranden en landbouw, terwijl land juist kan fungeren als een grote koolstofopslag.
• Uitstoot van het voedselsysteem als geheel, inclusief productie en consumptie, vertegenwoordigt tot 37% van de totale door de mens veroorzaakte broeikasgasuitstoot.
• IPCC stelt dat bio-energie, met of zonder koolstofafvang en -opslag (CCS), als antwoord op de klimaatcrisis mogelijk leidt tot landdegradatie en risico’s voor de voedselzekerheid.
• Het rapport laat zien dat het aanbod van vlees per hoofd van de bevolking in de afgelopen 60 jaar meer dan verdubbeld is.Wereldwijd zijn er ongeveer 2 miljard volwassenen met overgewicht of obesitas. Tegelijkertijd zijn 821 miljoen mensen nog steeds ondervoed.
• Dit onderstreept de noodzaak om het huidige voedselsysteem te hervormen.De klimaatcrisis wordt niet opgelost met alleen maatregelen tegen boskap en intensieve landbouw. Zolang het gebruik van fossiele brandstoffen niet fors vermindert en de focus niet verschuift naar een andere kijk op landgebruik, zal de druk op onze voedselvoorziening en het risico op gevaarlijke klimaateffecten alleen nog maar groter worden.