De wereld staat aan de rand van vijf ‘rampzalige’ tipping points, kantelpunten in klimaatverandering, zo blijkt uit onderzoek. Smelten van reusachtige ijskappen, oceaanstromingen en permafrostgebieden zijn mogelijk al het punt van onomkeerbare verandering gepasseerd.
De klimaatcrisis heeft de wereld op de rand van meerdere “rampzalige” kantelpunten gebracht, zo blijkt uit een nieuwe en belangrijke studie. Uit de studie blijkt dat vijf gevaarlijke omslagpunten in klimaatverandering wellicht al zijn gepasseerd als gevolg van de 1,1°C opwarming van de aarde.
Het gaat onder meer om het instorten van de ijskap op Groenland, waardoor de zeespiegel uiteindelijk enorm zou stijgen, het instorten van een belangrijke stroming in het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan, waardoor de regen waarvan miljarden mensen voor hun voedsel afhankelijk zijn, zou worden verstoord, en het abrupt smelten van de koolstofrijke permafrost.
Groeiende lijst
Bij een opwarming van 1,5°C, de minimale stijging die nu wordt verwacht, worden vier van de vijf omslagpunten van mogelijk naar waarschijnlijk, aldus de analyse. Eveneens bij 1,5°C worden nog eens vijf omslagpunten mogelijk, waaronder veranderingen in uitgestrekte noordelijke bossen en het verlies van bijna alle berggletsjers.
Vind jij goede en onafhankelijke informatie over een duurzame en klimaatveilige toekomst belangrijk? En helpt Duurzaamnieuws.nl je daarmee? Help ons dan als ondersteunend lid. Dank je wel.
Liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief.
In totaal vonden de onderzoekers bewijs voor 16 omslagpunten, waarbij de laatste zes een opwarming van de aarde met ten minste 2°C vereisen om in werking te treden, volgens de schattingen van de wetenschappers. De omslagpunten zouden in werking treden op tijdschalen variërend van een paar jaar tot eeuwen. Duurzaamnieuws publiceerde daar al eerder uitgebreid over in een serie artikelen over kantelpunten in klimaatverandering.
De onderzoekers concluderen dat de aarde bij een opwarming van meer dan 1°C wellicht een ‘veilige’ klimaattoestand heeft verlaten. Het passeren van een omslagpunt zal vaak andere omslagpunten in gang zetten, waardoor cascades ontstaan. Maar dit effect wordt nog bestudeerd en werd niet meegenomen, wat betekent dat de analyse wellicht alleen maar het minimale gevaar weergeeft.
Prof. Johan Rockström, directeur van het Potsdam Institute for Climate Impact Research: “De wereld stevent af op een opwarming van de aarde met 2-3C.
Recent onderzoek heeft uitgewezen dat er tekenen zijn van destabilisatie in het Amazonewoud, waarvan het verlies ingrijpend gevolgen zou hebben voor het wereldklimaat en de biodiversiteit, alsook voor de Groenlandse ijskap en de Golfstroom stromen die wetenschappers de Atlantische meridionale circulatie (Amoc) noemen.
Volgens een recent rapport van de Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering wordt het risico dat het klimaat omslaat groot bij een wereldwijde opwarming van 2°C.
Samenvatting van 200 studies
In de analyse, die is gepubliceerd in het tijdschrift Science, zijn meer dan 200 eerdere studies naar omslagpunten in het verleden, klimaatwaarnemingen en modelleringsstudies geëvalueerd. Een omslagpunt is het moment waarop een temperatuurdrempel wordt overschreden, wat leidt tot een onstuitbare verandering in een klimaatsysteem, zelfs als de opwarming van de aarde stopt.
De negen geïdentificeerde mondiale omslagpunten in klimaatverandering zijn: het instorten van de ijskappen van Groenland, West-Antarctica en twee delen van Oost-Antarctica, het gedeeltelijk en volledig instorten van Amoc, het afsterven van de Amazone, het instorten van de permafrost en het verlies van zee-ijs in de winter in het Noordpoolgebied.
Bij de beoordeling van het omslagpunt in het Amazonegebied is geen rekening gehouden met de gevolgen van ontbossing. “Door de combinatie van opwarming en ontbossing zou dat veel eerder kunnen gebeuren.
Nog eens zeven omslagpunten zouden ernstige regionale gevolgen hebben, waaronder het afsterven van tropische koraalriffen en veranderingen in de West-Afrikaanse moesson. Andere potentiële omslagpunten die nog worden bestudeerd zijn het verlies van zuurstof in de oceanen en grote verschuivingen in de Indiase zomermoesson.
De wetenschappers definiëren het overschrijden van een omslagpunt als “mogelijk” wanneer de minimum temperatuurdrempel wordt overschreden en als “waarschijnlijk” wanneer de centrale drempel wordt overschreden.
De Zwitserse regering heeft in mei een speciaal IPCC-rapport over omslagpunten in klimaatverandering voorgesteld.
Prof. Tim Lenton van de Universiteit van Exeter, een co-auteur van de analyse, zei: “Sinds ik in 2008 voor het eerst omslagpunten heb beoordeeld, is de lijst gegroeid en is onze inschatting van het risico dat ze vormen drastisch toegenomen.
“Ons nieuwe werk levert het overtuigende bewijs dat de wereld het koolstofarm maken van de economie radicaal moet versnellen. Om dat te bereiken, moeten we positieve sociale omslagpunten teweegbrengen.”
