Elektriciteitsmarktprijzen laten in de Centraal West-Europese (CWE) landen over een breed front, ook in Nederland, een daling zien van bijna 22 procent. Dit en meer blijkt uit de Annual Market Update 2019 van TenneT, transportsysteembeheerder voor elektriciteit in Nederland en Duitsland.
De prijsdalingen komen vooral door sterk gedaalde marktprijzen voor aardgas en steenkool, de brandstoffen voor veel elektriciteitscentrales. De elektriciteitsmarktprijzen in Nederland, België, Duitsland en Frankrijk kropen meer dan ooit naar elkaar toe.
Elektriciteitsproductie: gas wint terrein op kolen
In 2019 vond een opvallende verschuiving plaats van elektriciteitsproductie met kolen naar aardgas. De marges voor steenkolencentrales verslechterde aanmerkelijk tot een niveau van bijna nul. De hogere prijs voor CO2-emissierechten, de lagere efficiency ten opzichte van gascentrales (40% kolen, 55% gas) en de bijna dubbel zo hoge CO2-emissies van kolencentrales ten opzichte van gascentrales verslechterde de concurrentie positie van kolencentrales. Met andere woorden: in Nederland gingen in 2019 de gascentrales eerder aan of harder draaien dan kolencentrales.
Nederland produceerde afgelopen jaar iets meer elektriciteit dan in 2018. De groei van 93 TWh naar 97 TWh was vooral het gevolg van de versterkte concurrentiepositie van gascentrales die resulteerden in minder stroom importen. De gascentrales profiteerden van deze situatie op de markt en produceerden bijna een kwart meer elektriciteit.
Veel meer handel in elektriciteit door zonne- en windenergie
De zogenoemde intra-day handel - ook de grensoverschrijdende - in elektriciteit na sluiting van de day-ahead markt steeg met 57 procent in volume. Dit komt door het groeiende aandeel van duurzame (variabele) bronnen voor elektriciteitsproductie in het systeem. Marktpartijen gebruiken de intradaymarkt om hun positie te optimaliseren, aangezien nieuwe informatie (betere weersvoorspellingen die de hoeveelheid zonne- en windenergie bepalen, betere vraagvoorspellingen, onverwachte storingen van centrales, enz.) beschikbaar komt na sluiting van de day-ahead markt. De weersafhankelijke elektriciteitsopwekking met wind en zon leidt dus mede tot een toename in de handel die dichter bij realtime ligt.
Elektriciteit uit zonnepanelen zet sprint in
Van de weersafhankelijke duurzame bronnen voor elektriciteit groeide zonne-energie verreweg het snelst in 2019. Er kwam 2,4 gigawatt, vergelijkbaar met 6 gascentrales, aan zonnepaneel-vermogen bij, waarmee meer dan 30% meer zonne-energie werd opgewekt dan in 2018. Windenergie op zee en op land groeiden nauwelijks (70 megawatt) in 2019. Dit verandert de komende jaren sterk als de te bouwen windparken op zee in de gebieden Borssele, Hollandse Kust Zuid en Hollandse Kust Noord door TenneT worden aangesloten.
Over de Annual Market Update 2019
De TenneT Annual Market Update brengt de relevante ontwikkelingen op de Centraal West-Europese elektriciteitsmarkten in beeld met speciale focus op Nederland en Duitsland, de landen waar TenneT actief is. De Market Update 2019 laat de ontwikkelingen zien op de gebieden van: elektriciteitsprijzen, brandstofprijzen (gas, kolen, CO2-rechten), verbruik en verschillende vormen van opwek van elektriciteit, subsidieregelingen voor duurzame elektriciteitsproductie en interactie (bijv. importen en exporten) tussen het Nederlandse systeem en die in omringende landen. Ook wordt er speciale aandacht geschonken aan het waarborgen van de stabiliteit en de werking van het elektriciteitssysteem door de (prijs)ontwikkelingen voor balancing (behouden van het evenwicht tussen vraag en aanbod) en redispatch(ter voorkoming van congestie op het net) weer te geven.