De mens stoot veel meer methaan uit dan tot nog toe werd aangenomen. Maar die vaststelling biedt ook kansen, zeggen de onderzoekers: omdat de mens aan de oorzaak ligt, kunnen ook oplossingen gevonden worden.
Methaan is na CO2 het belangrijkste broeikasgas dat door de mens wordt uitgestoten. Het is tientallen keren krachtiger, maar heeft ook een relatief korte houdbaarheid in de atmosfeer.
In de atmosfeer zijn twee varianten te vinden: fossiel methaan dat al miljoenen jaren oud is en biologisch methaan, afkomstig van onder meer runderen, stortplaatsen en rijstvelden. De onderzoekers richtten zich op het fossiele methaan. Dat komt vooral vrijkomt bij de winning van olie, gas en steenkool door mensen.
De wetenschap is in staat om de totale hoeveelheid methaan in de atmosfeer nauwkeurig te meten, maar het is moeilijker om te meten waar de oorzaken liggen.
“We weten dat methaan uit fossiele brandstof een van onze grootste emissies is”, zegt Vasilii Petrenko, hoogleraar Geologie aan de Universiteit van Rochester. “Maar het is een uitdaging om dat exact te meten omdat in de atmosfeer natuurlijke en antropogene componenten er hetzelfde uitzien.”
Luchtbelletjes in ijs
Om de twee componenten nauwkeuriger te scheiden, gingen de wetenschappers op zoek naar het verleden in ijskernen uit Groenland. De stalen werken als tijdcapsules: ze bevatten belletjes met kleine hoeveelheden oude lucht.
Door die chemisch te analyseren konden de wetenschappers de samenstelling van de lucht vanaf het begin van de 18e eeuw - vóór het begin van de industriële revolutie - tot op vandaag analyseren. Pas in het midden van de 19e eeuw werden op grote schaal fossiele brandstoffen gebruikt.
Enorme toename
Door de koolstof-14-isotopen in de lucht van meer dan 200 jaar geleden te meten, ontdekten de wetenschappers dat bijna alle methaan dat voor 1870 werd uitgestoten biologisch van aard was. Maar van dan af begon de fossiele component snel te stijgen. De timing valt samen met een sterke toename van het gebruik van fossiele brandstoffen.
De niveaus van natuurlijk vrijgekomen fossiel methaan zijn ongeveer 10 keer lager dan eerder gerapporteerd onderzoek. Gezien de totale fossiele uitstoot die vandaag in de atmosfeer wordt gemeten, concluderen de wetenschappers dat de door de mens gemaakte fossiele component veel hoger is dan gedacht: tussen 25 en 40 procent meer.
Kans
De gegevens hebben belangrijke implicaties voor klimaatonderzoek: als antropogene methaanemissies een groter deel uitmaken van het totaal, zal het verminderen van emissies door menselijke activiteiten, zoals de productie en het gebruik van fossiele brandstoffen, een grotere impact hebben op het beperken van de toekomstige opwarming van de aarde dan tot nog toe werd gedacht.
Voor hoofdauteur Benjamin Hmiel is de studie dan ook vooral goed nieuws. “Ik wil dit niet te wanhopig voorstellen, omdat mijn gegevens wel een positieve implicatie hebben”, zegt hij. “De meeste methaanemissies blijken antropogeen, dus we hebben meer controle. Als we onze uitstoot kunnen verminderen, heeft dit meer impact ."