“De verslaving aan gratis ETS-rechten, krachtige lobby, angst voor verandering en slappe knieën van veel politici zitten echte vooruitgang dwars. In plaats van een grondige hervorming is damage control toegepast.” Dat concludeert GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout na de zware strijd over de aanpak van het emissiehandelssysteem. Afgelopen nacht onderhandelde hij namens de Groenen met de lidstaten om het ETS-systeem te vebeteren. Het Europese emissiehandelssysteem zal een Europese minimumprijs gaan garanderen die hoger is dan de extreem lage 6 euro per ton CO2 waar we nu op zitten. Het zal volgens Eickhout echter bij lange na niet genoeg zijn om de omslag tot stand te brengen die het Parijsakkoord vereist. Extra Europees en nationaal beleid zijn daarom noodzakelijk. En dat kan.
ETS verzorgt straks - de nieuwe regels zullen gaan gelden voor de periode 2021-2030 - een degelijke Europese bodem. Eickhout: "Het zorgt ervoor dat de grootste dwarsliggers, zoals Polen, niet stil kunnen staan. Additioneel beleid is echter noodzakelijk willen we de doelstellingen van het Parijsakkoord in zicht krijgen. Denk bijvoorbeeld aan ambitieuze bindende nationale doelstellingen voor energiebesparing en duurzame energie, daar wordt momenteel eveneens over onderhandeld in Brussel. Het is enorm teleurstellend dat de Nederlandse regering dat lijkt te laten lopen."
De Urgenda-rechtszaak heeft glashelder gemaakt dat de tijd van verschuilen achter wat de EU besluit, voorbij is. “Landen zijn momenteel volledig vrij om verder te gaan dan de minimumregels die de EU afspreekt, zo kunnen we in Nederland per direct een minimumprijs voor ETS-rechten invoeren,” aldus Eickhout. Onder de nieuwe regels wordt het ook mogelijk voor landen om rechten te schrappen zodra ze bijvoorbeeld een energiecentrale sluiten. “Dat neemt het laatste excuus weg van Nederlandse politici die onze kolencentrales langer open willen houden.”
Meest in het oog springende onderdelen uit de deal:
- Een hogere jaarlijkse afname in de totale hoeveelheid emissierechten (echter nog steeds niet in lijn met doelstelling uit Kyotoprotocol, laat staan Parijsakkoord).
- Snellere opname van het enorme overschot aan emissierechten in een 'reservefonds'.
- Extra gratis emissierechten (ten koste van de hoeveelheid geveilde rechten) voor industrie in geval er een tekort is.
- Toename in middelen onder innovatiefonds voor ontwikkeling en toepassing van doorbraaktechnologieën.
- Geld dat beschikbaar wordt gesteld onder ETS voor modernisatie van de energiesector in armere lidstaten mag onder geen voorwaarde naar investeringen in kolen gaan.
- Met uitzondering, onder voorwaarden, voor de twee armste lidstaten: Roemenië en Bulgarije.
