NBM Case: What The Fiets, Repair, Educate & Recycle

Bij ‘What The Fiets’ ga je weg met een gerepareerde fiets en meer kennis over het repareren en onderhouden van je fiets dan je had. What the Fiets is gevestigd op de Uithof, de campus van de Universiteit Utrecht.

De stichting ‘What The Fiets’ is opgericht in 2011 en gevestigd op de Uithof, ook bekend als Utrecht Science Park. What The Fiets is opgericht door studenten die sustainable development studeren: Chris Monaghan, Mariya Soshinskaya, Amy McCulla, Anna Butler en Tony Sevold Stepped. Zij waren op de stoep begonnen met het repareren van fietsen aangezien er geen studentvriendelijke en goedkope fietsenmaker op de Uithof was. Niet veel later heeft What The Fiets haar werkplaats kunnen vestigen in het gebouw van de Office, waar meerdere sociale ondernemers bij elkaar zitten. Je wordt geholpen bij het repareren van je fiets en krijgt tegelijk les hierin. Daarbij is recyclen en repareren van onderdelen van groot belang.

De stichting draait op vrijwilligers, voornamelijk internationale studenten. Momenteel zijn er 15 vrijwilligers die worden aangestuurd door vijf board members. De board members zijn ook vrijwilligers. Vanaf de oprichting is er gedacht aan ‘People, Planet, Profit’.

De belangrijkste principes voor de stichting What The Fiets zijn Repair, Educate en Recycle. People en Planet vormen hierbij de hoofdlijn. What The Fiets wil fietsen populairder, betrouwbaarder en leuker maken. Hun filosofie is ervoor zorgen dat mensen zelf weten hoe een fiets gerepareerd en onderhouden kan worden. De doelen die zij hebben gesteld zijn:

• faciliteren van kennis door het publiek de basis te leren van hoe een fiets gerepareerd en onderhouden kan worden;
• bijdragen aan een duurzame omgeving door minimale verspilling door hergebruik van materiaal bij tweedehands- of ongebruikte fietsen;
•    aanmoedigen van fietsen in de stad Utrecht door het huren en verkopen van tweedehands fietsen.

De financiële waarde achten zij minder belangrijk. What The Fiets is niet financieel gedreven maar wel financieel gezond. Er zijn geen uitgaven aan personeel of huur van de werkplaats.

Ontwerp

Het opzetten van de stichting heeft een half jaar geduurd, waarbij de Universiteit Utrecht (UU), de Office en de Stichting Studenten Huisvesting (SSH) belangrijke partijen zijn geweest. De UU heeft namelijk als beleid om duurzame mobiliteit te ondersteunen. Zij stellen dan ook een pand (de Office) ter beschikking waar sociale ondernemers zich kunnen vestigen. Dit doet de UU via de afdeling Pnyx. Pnyx is een onderdeel van de UU dat de locaties beheert, waaronder de Office. Daarnaast heeft de SSH een financiële bijdrage geleverd om de opstart te kunnen realiseren. What The Fiets draagt namelijk bij aan de faciliteiten in de omgeving waar SSH haar studentenpanden heeft gevestigd, wat positief is voor de SSH.

De oprichters hebben de principes Repair, Educate en Recycle bedacht voor het business model. Een betaalbare, centraal gelegen, duurzame fietsenmaker die de klant helpt om zijn eigen fiets te repareren.

Na de oprichting hebben de oprichters What The Fiets overgedragen aan een nieuwe board. Deze bestaat uit vijf personen en zorgt voor de administratieve zaken van de organisatie. Momenteel zit What The Fiets al 3,5 jaar in de projectfase, waarbij zij vanaf het begin dezelfde principes en waardecreatie hebben aangehouden. Samen met de vrijwilligers, met name internationale studenten, houden zij de stichting draaiende. De stichting besteedt hierdoor geen kosten aan de locatie en haar medewerkers.

Er zijn vier transactievormen binnen de stichting: (1) verkoop van onderdelen, zowel nieuw als tweedehands; (2) service: tutorial (1 op 1 les geven) en fiets repareren; (3) member lid, voor € 10 per jaar kun je onbeperkt instructie krijgen en gebruik maken van de tools; (4) verhuur van fietsen.

Het transactiemiddel is altijd geld of op aanvraag een ruildienst. Zo worden bijvoorbeeld in ruil voor een nieuwe website, drie opgeknapte fietsen geleverd. De uitgaven van What The Fiets zijn zeer gering. Momenteel zijn het inkopen van nieuwe fietsonderdelen en bier de enige uitgaven. Elke vrijdag komen alle vrijwilligers bijeen om samen gezellig te borrelen. Dit zorgt ervoor dat de vrijwilligers een community vormen en dat What The Fiets een leuke stichting is om bij te werken.

Waardepropositie

What The Fiets zorgt ervoor dat fietsen duurzaam en goedkoop gerepareerd en onderhouden kunnen worden. Hierdoor verduurzamen zij het gebruik van fietsen en voorkomen zij dat fietsen ongebruikt of gedumpt worden. Persoonlijk advies, gereedschap, kennis, werkplaats en goedkope, tweedehands onderdelen is wat What The Fiets aanbiedt.

Daarnaast zijn zij centraal gelegen op de studentencampus de Uithof en daarmee makkelijk bereikbaar. Ook is het een goedkope oplossing voor fietsers. What The Fiets heeft namelijk geen winstoogmerk. Daarentegen kost het repareren van fietsen wel veel tijd. De klant repareert zelf zijn fiets met behulp van een vrijwilliger.

De opschaalbaarheid van dit business model is voornamelijk interessant voor andere studentencampussen. Bijna alle studenten hebben een fiets, zo ook de internationale studenten. Studenten hebben vaak voldoende tijd en vinden het een goede deal om zelf een fiets te leren repareren en er geld mee te besparen.

Belangrijke partijen zoals universiteiten kunnen hierdoor bijdragen aan duurzame mobiliteit. Partijen als studie- en studentenverenigingen zijn ook interessant om mee samen te werken, aangezien zij dezelfde doelgroep hebben en dit plekken zijn waar veel studenten samenkomen.

Er is sprake van sociale waardecreatie voor de vrijwilligers die bij What The Fiets werken. What The Fiets zorgt ervoor dat de (internationale) vrijwilligers zich onderdeel voelen van een community. Samen zorgen zij ervoor dat fietsen gerepareerd en onderhouden worden. Daarnaast is er ook sprake van ecologische waarde, omdat fietsonderdelen hergebruikt worden en het gebruik van de fiets als vervoersmiddel wordt gestimuleerd. Dit zorgt ervoor dat er minder CO²-uitstoot plaatsvindt en dat de wegwerpmaatschappij tegengegaan wordt. De gedeelde waardecreatie is dat er zelfredzaamheid wordt gecreëerd bij de klant. De klant leert hoe hij/zij zelf zijn/haar fiets kan onderhouden en repareren. De UU kan bijdragen aan duurzame mobiliteit en de SSH kan meer faciliteiten op de Uithof aanbieden. De geringe inkomsten die zij verdienen vormen de economische waarde.

Community

De community bestaat uit alle vrijwilligers van What The Fiets, de Office en de UU. De UU behoort tot de community omdat zij de locatie beschikbaar stelt. Voor de UU is What The Fiets belangrijk omdat het zorgt voor duurzaamheid en duurzame mobiliteit. What The Fiets heeft contact met Pnyx over het contract, de locatie en de overige, praktische zaken. In de Office, een studentenplatform voor sociaal ondernemerschap, zijn meerdere sociale ondernemers gevestigd die zich inzetten voor sociaal ondernemerschap, zowel binnen als buiten Utrecht.

De community met vrijwilligers is gevormd nadat What The Fiets in het gebouw van de Office kwam. De vrijwilligers melden zich aan via de site, via Facebook of komen op de internationale studentenmarkt van de UU in contact met What The Fiets. Met de vrijwilligers zijn niet heel veel afspraken. Zij dienen alleen één keer per week hun beschikbaarheid op te geven. Het contact is zeer informeel.

De rollen van de board zijn onderling verdeeld. Naast dat zij één dag per week aanwezig zijn op de locatie, hebben zij administratieve taken, zoals financiën en communicatie.

De vrijwilligers zijn het actieve gedeelte van de community waarbij veel sociale activiteiten plaatsvinden. Zo wordt er elke vrijdag bier aangeboden tijdens de borrel en worden evenementen als Sinterklaas gevierd. De vrijwilligers zijn immers essentieel voor de waardepropositie, omdat er anders geen werknemers zouden zijn die waarde creëren.

Als intern communicatiemiddel, tussen de vrijwilligers en de board members, wordt Facebook gebruikt. Communicatie met de community en externen loopt ook via Facebook of via de eigen website. Daarnaast staat What The Fiets op drie andere websites, namelijk van de Universiteit Utrecht, de Greenoffice en de Algemene Utrechtse Database.

Social media is voor de stichting belangrijk. Er is een actieve Facebook-pagina met 1000 likes. Hiermee is de pagina volgens What The Fiets zelfs belangrijker dan de eigen website. Zonder social media zou de communicatie zowel intern als extern lastiger zijn, omdat de doelgroep van What The Fiets op social media te vinden is.

Resultaten

What The Fiets zorgt ervoor dat fietsen duurzaam is door goedkoop reparatie en onderhoud aan te bieden. De belangrijkste principes voor What The Fiets zijn Repair, Educate en Recycle. Repair en Recycle dragen bij aan het creëren van ecologische waarden. Fietsen wordt gestimuleerd en er wordt voorkomen dat fietsen onbruikbaar zijn of gedumpt worden. De wegwerpmaatschappij wordt hiermee tegengegaan. Educate zorgt ervoor dat er gedeelde waardecreatie plaatsvindt, doordat de klant zelf leert om fietsen te repareren en te onderhouden. Daarnaast kan de UU bijdragen aan duurzame mobiliteit en kan de SSH meer faciliteiten aanbieden op de Uithof. Tevens is er sprake van sociale waardecreatie voor de vrijwilligers die bij What The Fiets werken. Deze community van vrijwilligers komt elke vrijdag bijeen voor een borrel en er worden samen activiteiten ondernomen.

Conclusie

What The Fiets merkt dat er grote interesse is in zelfredzaamheid. Studenten willen graag zelf iets leren als ze daarmee geld kunnen besparen. Zij spelen hierop in door klanten te helpen bij het repareren van hun fiets. Repair, Educate en Recycle staan centraal, dit staat in lijn met People en Planet van de 3 P’s. De marges zijn helaas niet voldoende om salarissen te betalen. De vrijwilligers vormen desondanks een hechte community en internationale studenten leren als vrijwilliger Utrecht en Nederland (beter) kennen. Vrijwilligers die over de administratieve aspecten en het business model willen nadenken zijn nodig om inzicht te krijgen in bedrijfsgegevens en om (nieuwe) doelen en targets te stellen voor de stichting. Hiermee wordt doorontwikkeling van het nieuwe business model gestimuleerd.

Het business model van What The Fiets is opschaalbaar. Het is met name interessant voor andere studentencampussen, aangezien het business model dan gekoppeld kan worden aan een Universiteit of Hogeschool. Het business model kan nog meer opschaalbaar gemaakt worden door samen te werken met meerdere partijen dan alleen de Universiteit en Hogeschool. Studie- en studentenverenigingen zijn interessant omdat zij een gemeenschappelijke klantengroep hebben. Dit kan een win-winsituatie opleveren indien een samenwerking wordt aangegaan. Hierbij kan gedacht worden aan meer potentiële vrijwilligers voor What The Fiets en een fietsreparatieservice voor de leden van de studie- of studentenvereniging.

What The Fiets is op basis van enkele gronden een nieuw businessmodel, zoals de principes meervoudig, gedeeld en collectief, duurzaamheid en opschaalbaarheid. De vrijwilligers van What The Fiets zijn echter geen ondernemers, de stichting maakt geen onderdeel uit van een netwerk en er zijn geen targets gesteld.

What The Fiets kan twee kanten op. De eerste mogelijkheid is kiezen voor het karakter van een professionele studentenvereniging. Hierbij draait alles op vrijwilligers, is de community enorm belangrijk en is een netwerk van belang, zodat samengewerkt wordt met meerdere partijen. Een andere mogelijkheid is sturen op een sociale onderneming. In dat geval is doorgroeien en targets stellen van belang.

Website:  http://www.whatthefiets.org

Facebook:  https://www.facebook.com/WTFiets

Casusauteurs: Marielle Bakker en Vivian Vip, studenten Social Enterprise Design van de Minor BM, Hogeschool Utrecht