Een energiecontract afsluiten was ooit een kwestie van klikken en klaar. Nu worstelen bedrijven met een vol stroomnet en veranderende regelgeving. Netcongestie heeft een forse impact op ondernemend Nederland, maar biedt ook kansen. Ik geloof dat bedrijven niet alleen kunnen groeien ondanks, maar ook dankzij netcongestie. In dit artikel leg ik uit hoe.
De energiewereld verandert in rap tempo. Waar ondernemers vijf à zes jaar geleden nog konden rekenen op stabiele omstandigheden en onbeperkte toegang tot energie, is de realiteit inmiddels flink anders. Het Nederlandse stroomnet is inmiddels zo vol dat niet alleen de energietransitie, maar ondertussen ook de economie en het dagelijks leven erdoor worden verstoord. Het té volle stroomnet, netcongestie genoemd, heeft een forse impact op het bedrijfsleven. Bedrijven staan op lange wachtlijsten om nieuwe contracten af te sluiten of bestaande uit te breiden. Vanwege de onvoorspelbare kosten moeten ondernemers ook bewust nadenken over hun energiebeheer. Deskundigen verwachten dat dit probleem tot 2035, en mogelijk zelfs tot 2040, niet volledig is opgelost zonder gezamenlijk ingrijpende stappen. De energiesector is het erover eens: dit is een situatie die we willen vermijden.
Terwijl nieuwe regelgeving houvast zou moeten bieden, is het voor veel bedrijven juist complex en ontmoedigend. Binnen Fudura houd ik me als regulatory affairs manager dagelijks bezig met dit probleem. Met een technische achtergrond en ervaring met wetgeving help ik organisaties complexe regels om te zetten naar concrete oplossingen. Mijn ambitie? Bedrijven helpen bij het vertalen en implementeren van energieregelgeving in de praktijk. Hoewel de materie soms taai is, kan de juiste toepassing bedrijven juist sterker maken in een veranderende energiemarkt.
Regelgeving als drijfveer
De energietransitie brengt volop beweging met zich mee. Er zijn uitdagingen, zoals nieuwe regelgeving, maar ook technologische oplossingen die de vooruitgang in duurzame energie versnellen. Zo zijn er slimme batterijen en energiesystemen ontwikkeld die digitaal gekoppeld zijn en snel informatie uitwisselen. Tegelijkertijd wordt de regelgeving aangescherpt om bedrijven met financiële prikkels te “dwingen” flexibeler met hun energie om te gaan en zo het net efficiënter te gebruiken. Voor bedrijven betekent dit meer verantwoordelijkheid om hun energiegebruik slim te organiseren.
Een belangrijk instrument hierbij is congestiemanagement. Daarbij wordt schaarse capaciteit via een soort veiling verdeeld: bedrijven geven aan wanneer zij hun verbruik of opwek kunnen aanpassen, zodat anderen die ruimte kunnen benutten. Grote verbruikers boven de 60 MW zijn verplicht om mee te doen. Steeds vaker worden ook kleinere partijen vanaf 1 MW door netbeheerders aangewezen. Dat kan een grote impact hebben, maar bedrijven mogen er wel een prijs voor vragen, waardoor flexibiliteit niet alleen een last is, maar ook kansen biedt.
Capaciteitsbeperkende contracten en financiële prikkels
Om aan congestiemanagement te kunnen doen zijn capaciteitsbeperkende contracten nodig: overeenkomsten tussen netbeheerders en bedrijven om het energieverbruik of de teruglevering aan te passen bij netcongestie. Een bedrijf stelt daarbij een deel van zijn vermogen beschikbaar en/of vermindert op afgesproken momenten verbruik of opwek, in ruil voor een financiële vergoeding. Capaciteitsstruingscontracten zijn daarentegen nieuw en worden naar verwachting volgend jaar geïmplementeerd. Met deze vorm van contracten zouden bedrijven zelfs van afname naar invoeding kunnen worden gestuurd. Deelname is in de eerste fase vrijwillig, maar wordt naar verwachting in de toekomst verplicht
Ook financiële prikkels komen steeds nadrukkelijker in beeld. Grote bedrijven op het landelijke netwerk van TenneT betalen sinds kort tijdsafhankelijke tarieven: wie energie gebruikt op piekmomenten, betaalt meer. Voor regionale grootverbruikers geldt dit nog niet, maar signalen wijzen erop dat dit vanaf 2027 kan veranderen. Bedrijven worden hierdoor uitgedaagd om slimmer naar hun verbruiksmomenten te kijken of te investeren in oplossingen zoals accu’s en eigen opwek, zodat ze kosten beperken en flexibeler worden.
Kansen voor ondernemers
Netcongestie heeft een flinke impact op het bedrijfsleven. Voor veel ondernemers is het een zoektocht naar de juiste balans tussen ondernemen, energiemanagement en kostenbeheersing. Groei is daardoor niet altijd vanzelfsprekend, maar tegelijk ontstaan er ook kansen. Wie op tijd inspeelt op regelgeving en technologische ontwikkelingen, kan naar mijn idee grip houden op kosten en energiezekerheid.
Belangrijke eerste stappen voor ondernemers zijn:
- In kaart brengen of er in de regio restcapaciteit of alternatieve transportrechten beschikbaar zijn.
- Onderzoeken of energiegebruik verschoven kan worden naar daluren.
- Investeren in flexibiliteit via batterijen of eigen opwek.
- Verdiepen in contractvormen en regelgeving, en waar nodig samenwerken met (juridisch) specialisten.
Een kijk vooruit
Netcongestie is een relatief nieuw begrip in het Nederlandse bedrijfsleven. Enkele jaren geleden was energiezekerheid nog vanzelfsprekend: ondernemers hadden dag en nacht stroom beschikbaar, uitbreidingen waren snel geregeld en de energiekosten voorspelbaar. Het volle stroomnet van nu veroorzaakt onzekerheid in het bedrijfsleven op verschillende fronten. Toch biedt netcongestie ook kansen. Nieuwe regels zijn naar mijn mening niet bedoeld om groei te remmen, maar om stroomuitval te voorkomen en de energievoorziening toekomstbestendig te maken. Door technologie te benutten en energieverbruik slim te sturen, kunnen ondernemers niet alleen grip houden op hun bedrijfsvoering, maar zelfs hun concurrentiepositie versterken.
Alexander Steen
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
