De planeet is op weg naar een opwarming met meer dan 2 graden Celsius, enkel en alleen door de broeikasgassen die nu al uitgestoten zijn, stelt nieuw onderzoek dat is gepubliceerd in Nature. Het goede nieuws is dat die opwarming traag verloopt, en de mensheid tijd geeft om zich aan te passen.

De meeste klimaatmodellen zijn gericht op de toekomstige uitstoot en koppelen daar een geschatte opwarming aan. Een internationaal team verlegde die focus naar de voorbije uitstoot, en hoeveel impact die nog kan hebben op de opwarming op lange termijn. Broeikasgassen blijven immers tientallen of zelfs honderden jaren in de atmosfeer. Hun impact wordt “committed warming” genoemd: de klimaatverandering die al vaststaat, ook als de wereld morgen geen gram CO2 meer uitstoot.

Klimaatmodellen houden rekening met die committed warming, maar ze gaan ervan uit dat cruciale processen blijven reageren zoals ze dat in het verleden deden. “Doorgaans wordt committed warming geschat, ervan uitgaande dat veranderingen in de toekomst min of meer gelijk zullen zijn aan de veranderingen in het verleden”, zegt klimaatwetenschapper Mark Zelinka van het Lawrence Livermore National Laboratory in de VS.  “Maar we weten nu dat dat een slechte veronderstelling is.”

Wolken

Hoewel het grootste deel van het oppervlak van de planeet nu is opgewarmd, hinken sommige regio’s, zoals de Zuidelijke Oceaan bij Antarctica, achterop. De regio heeft een enorme capaciteit om warmte op te slaan en de klimaatverandering is nog niet lang genoeg bezig om de weerpatronen in de regio te veranderen.

Dat is belangrijk, want boven het gebied vormen zich dikke wolkenpakken die veel zonlicht terugkaatsen naar de ruimte en zo de planeet koel houden. Als die regio’s onvermijdelijk opwarmen, verdwijnt die lage bewolking waardoor meer zonlicht de aarde kan bereiken en er tot extra opwarming leidt.

Genegeerd

Omdat dat effect nog niet is vastgesteld, wordt het niet meegenomen in de historische variabelen in de klimaatmodellen, zegt hoofdauteur Chen Zhou, onderzoeker aan de Nanjing University. “Als we er wel rekening mee houden, zou de geschatte toekomstige opwarming op basis van het historische record veel hoger zijn dan eerdere schattingen."

Het team berekende dat het effect, bij de huidige samenstelling van de atmosfeer, leidt tot een wereldwijde opwarming met 2,3 graden boven het pre-industriële niveau. Dat is dus meer dan de 2 graden die zijn overeengekomen in het Klimaatakkoord van Parijs, om de ergste gevolgen van de klimaatverandering te vermijden. 

Geen game over

“Het slechte nieuws is dus dat onze resultaten suggereren dat we waarschijnlijk al genoeg CO2 hebben uitgestoten om de 2 graden Celsius te overschrijden”, zegt Andrew Dessler, hoogleraar Geowetenschappen aan de A&M Universiteit Texas en coauteur van de studie. 

“Maar het is niet game over voor het klimaat: committed warming is een erg traag proces, omdat daarvoor delen van de planeet moeten opwarmen die erg langzaam reageren. Het kan dus eeuwen duren om het effect ten volle te voelen”. 

Voorwaarde is wel dat daarvoor de uitstoot zo snel mogelijk tot nul wordt herleidt, zegt hij. “Als we broeikasgassen blijven uitstoten zoals we nu doen, zullen we binnen enkele decennia al door de limieten breken van 1,5 en 2 graden Celsius.”

“Dat betekent dus dat ook deze studie de conclusie ondersteunt dat we zo snel mogelijk onze uitstoot moeten reduceren”, zegt hij. “Doen we dat, dan zullen we nog altijd over de grens van 2 graden Celsius gaan, maar pas over enkele eeuwen. Dat geeft ons meer tijd om ons aan te passen.”