Onderwijs, een veel besproken onderwerp in deze tijd. En, zo voelt het, velen hebben er hun handen bij in het haar… Hoe houden we de kinderen ‘bij de les’, hoe motiveren we ze dat te leren wat ze –volgens ons- moeten leren om straks voor zichzelf, de maatschappij en voor ons te kunnen zorgen? Waarom zoveel ‘probleem-kinderen’, ‘probleemklassen’? We kennen de verhalen en vragen wel.
Onderwijs, wat is wijs? Functioneren we ONDER de WIJSheid? Is de manier waarop we WIJZEN ONDER de maat? Moeten we eerst ONDER de (unieke) WIJSheid van het kind gaan kijken zodat we echt kunnen zien wat het nodig heeft? Of zijn we al WIJS ONDER elkaar (en moeten we het ons slechts bewust worden)? Alleen al het woord zelf druipt van het potentieel om anders te gaan kijken…
’wijsheid is de manier waarop je besluit je kennis in te zetten’
(kinderen van het Echte Volk – Marlo Morgan)
Wat gebeurde er met u toen u het gedicht hiernaast las? Misschien wilt u nog eens de tijd nemen om de woorden, de hartekreet van deze leerling, nogmaals binnen te laten. Voor mij wijst dit gedicht de weg die we te gaan hebben binnen het onderwijs.
Hans Stolp schreef in Verwachting (nr 54, maart – mei 2010) een prachtig stuk over de uitwerking van de energie van de nieuwetijdskinderen op hun ouders. Ik durf daar rustig leerkrachten en docenten aan toe te voegen. Herkende u de kinderen van deze tijd zoals beschreven in dit stuk? Ze zijn hooggevoelig, buitengewoon gericht op rechtvaardigheid, gelijkwaardigheid, verbinding en liefde. Het moet ‘van binnen kloppen’ wat er ‘buiten’ gebeurt!
Misschien herkent u ze doorgaans niet zo. Misschien ziet u juist kinderen die voortdurend in het ‘strafgebied’ terecht komen, stennis schoppen, afgeleid zijn in de klas, roken, blowen, drinken, anderen lastig vallen, dingen vernielen, kortom, kinderen die voortdurend ‘lastig’ zijn en al onze (negatieve) aandacht vragen. En wij die bijna uitgeput zijn te bedenken welk ‘truukje’ nu nog zou kunnen werken, ongevoelig als ze zijn voor straffen.
Ik kan u één ding beloven: de truukjes werken niet en gaan niet meer werken. Althans niet permanent. Want wij willen maakbare, hanteerbare mensen van onze kinderen maken die passen binnen alles wat wij over ze besluiten… En onze kinderen in deze tijd ‘pikken’ dat niet meer. Zij vragen met al hun ‘leer- en gedragsstoornissen’ aan ons om anders naar ze te gaan kijken. Zij vragen ons te zien dat onder dat gedrag, die problemen een potentieel ligt dat bruist van de energie om op de juiste manier ingezet te mogen worden. Ze vragen ons om leraarschap vanuit het hart, en in verbinding met het hoofd!
Ik geef zelf les op een middelbare school. Of beter gezegd: ik mag de kinderen dienen. Ik mag proberen te begrijpen wat hen van binnen roert. En dat lukt me gelukkig met regelmaat. Dan ontstaan er magische momenten die het diepste verlangen naar liefde en verbinding zowel in mij maar zeker ook in de kinderen aanraakt. Ik heb met mijn mentorklas en ook veel andere groepjes leerlingen al vele avonturen beleefd en ze uitgedaagd op –onbekende- gebieden waar vaak al een oordeel over was zonder het werkelijk beleefd te hebben: ze hebben o.a. gemediteerd (de reactie was: gaan we dit alsjeblieft elke week doen?), yoga gehad, gewerkt met de emotie van water, bijzondere muziekinstrumenten leren kennen, hand gelezen, spiertesten gedaan, geluisterd naar verhalen van een zwerver, een vluchteling, een oorlogsgehandicapte man, etc. Kortom ze hebben kennis gemaakt met een bredere wereld dan wat er op school structureel wordt aangeboden. Net nog heb ik de leerlingen zelf een enquete laten maken met vragen over het afgelopen schooljaar welke ze zelf vervolgens ook gingen beantwoorden. De vraag van een leerling ‘welke docent vond je fijn en waarom’ en zo nog veel andere vragen over docenten werd steeds opnieuw beantwoord met namen van docenten die durven lesgeven vanuit hun hart.
Dat is waar het om gaat voor de kinderen. De relatie van de docent met de leerling. De echtheid ervan. De kinderen voelen direct je intentie bij het lesgeven. Hans Stolp gaf het ook al aan in zijn stuk: ze dwingen je simpelweg om naar je eigen hart te kijken, daar te helen wat (nodig) geheeld mag worden (en dan zijn de kinderen weer onze meest geweldige spiegel!) en daarvandaan les te geven. Parker Palmer heeft er een fantastisch boek over geschreven: ‘leraar met hart en ziel’. Daarnaast gaat het om het ontdekken van het potentieel in ieder uniek kind. We begrijpen dat ieder mens uniek is, toch mogen al deze unieke kinderen niet op eige wijze, eigen tempo, en vanuit eigen belangstelling onderwijs ervaren. Sterker nog, als je als leerling afwijkt, moet er snel iets gebeuren om je weer gemiddeld te laten zijn.
Wij hebben op school de basisvaardigheden van onze brugklassers getoetst. Niet één leerling was op alle vaardigheden gemiddeld t.o.v. het niveau waarop hij/zij zit. In elke groep zitten dus elke les voor elk vak leerlingen die onder het niveau zitten of juist erboven. Niets daarvan spreekt het potentieel van de leerling aan. Ik heb een jaar onderwijs gehad in Amerika. Daar mocht ik steeds mijn eigen niveau opzoeken. Je begon op een ‘level’ en als dat te makkelijk was, ging je naar een hoger ‘level’. Dat daagt uit, dat maakt alert en wakker, dan ga je de competitie met jezelf aan!
Daarnaast was er enorm veel gelegenheid tot het vinden van je kwaliteiten, je eigen innerlijke natuur, middels allerlei soorten clubs, sporten, buitenschoolse activiteiten…Alles leidde tot een completere ontdekking van jezelf waardoor je uiteindelijk veel beter kon weten wat je na ‘highschool’ wilde gaan doen. Zo anders dan dat onze leerlingen dat na het middelbare onderwijs weten en nog zo veel switchen, op zoek naar de plek waar ze echt aangeraakt worden. “als je door een leeuw achterna wordt gezeten kijk je niet hoe mooi de bloemetjes bloeien’ schreef iemand ooit.
Wat als we de kinderen die ruimte durven te geven, als we hun natuurlijke ritme durven te gaan zien, ipv hun scores op ‘hoofd’zaken? Wat als zoveel mensen, ouders en leerkrachten dit zo al voelen en willen voor de kinderen maar niet weten welke stappen daarin te maken zijn?
Uit het verlangen op deze wijze onze kinderen te mogen dienen is een groep ontstaan die zijn krachten bundelt om tot een grotere kracht te worden. In deze groep zitten mensen die elkaar herkennen in hun wens om zo met onze kinderen om te gaan. Het is de juiste tijd om de krachten verder te bundelen. Zodat er een antwoord is op het moment dat inspectie en het ministerie voor onderwijs durft toe te geven dat ook zij met de handen in het haar zitten en de truukjes daar ook niet meer werken. Laten we durven onze kennis op een wijze, hartverwarmende manier in te zetten!
Doet u mee? Durft u wijs te zijn voor en met onze kinderen? Meer informatie vindt u op de site: www.hartverwarmendwijs.nl. Meer informatie over hoe we de taal van onze kinderen kunnen leren verstaan (zij laten ons immers voortdurend de antwoorden op onze vragen al zien!) kunt u vinden op www.fluisterkind.nl
Met HARTverwarmende groet,
Indi Hondema