Er is een akkoord op de Klimaattop in Glasgow. Maar vrijwel niemand is het volledig eens met de tekst. Die staat vol met lege woorden als acknowledging, noting, recognizing, welcoming, expressing appreciation en zo meer. Het woord dat er had moeten staan is ‘deciding’. We besluiten.
De meest noodzakelijke woorden om 1.5 graad nog enigszins in leven te houden – fossiele brandstoffen worden uitgefaseerd – staan er niet in. Punt: “ Calls upon Parties to accelerate the phasing out of coal and subsidies for fossil fuels;” uit het eerste voorstel was al vrijblijvend en heeft geen duidelijke afkadering of harde einddatum. In de eindtekst is het verder afgezwakt, tot op het laatste moment onder druk van India, tot …accelerating efforts towards the phasing down of unabated coal power and inefficient fossil fuel subsidies… ‘Unabated’ betekent dat steenkool waarvan de CO2 wordt afgevangen en opgeslagen, mag blijven. Van ‘inefficient fossil fuel subsidies’ weet eigenlijk niemand wat het betekent.
Volgens Oxfam bevatte het oorspronkelijke document al geen duidelijke en ondubbelzinnige toezegging om de reductie van emissies voor 2030 volgend jaar te verhogen om 1,5 graad levend te houden. De uitstoot stijgt, daalt niet en de huidige toezeggingen liggen mijlenver uit de richting om dit doel binnen bereik te houden.
Woensdag kwam nieuws binnen dat de VS en China gaan samenwerken voor het klimaat. Wat die samenwerking inhoudt is nog steeds niet duidelijk. Maar dat kan niet zo veel zijn, bleek nog geen 24 uur later, toen een groep landen waaronder China, India en Saudi Arabie, aangaven dat de hele paragraaf over mitigatie (het verminderen van gebruik van fossiele brandstoffen) uit het akkoord geschrapt moet worden. Zo ver is het echter niet gekomen, maar de toon is wel afgezwakt.
Vind jij goede en onafhankelijke informatie over een duurzame en klimaatveilige toekomst belangrijk? En helpt Duurzaamnieuws.nl je daarmee? Help ons dan als ondersteunend lid. Dank je wel.
Liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief.
Dat betekent nog meer lege woorden als erkennen, herkennen, opmerken, bevestigen, verwelkomen of waardering uiten op plekken waar je maar één woord wil zien: beslissen. Deciding. Maar er wordt niets beslist in Glasgow. Dat er in 26 jaar weinig of niets is verandert, laat deze opsoming van opmerkingen op de eerste COP uit 1995 zien:
Some historical context as we near the end of #COP26…
This is what nations said at the closing plenary at COP1 in Berlin in 1995 pic.twitter.com/bQwczMRm38
— Leo Hickman (@LeoHickman) November 13, 2021
Overwinning voor kolenlobby
Het taalgebruik in het document van het COP26 klimaatakkoord vinden sommigen baanbrekend. Een woord als “steenkool” is in dertig jaar van klimaattoppen nooit eerder expliciet vermeld in een officiële VN-onderhandelingstekst. En de term “fossiele brandstoffen” is zo beladen dat zelfs het historische Klimaatakkoord van Parijs er in alle talen over zweeg.
Dat beide termen nu zwart op wit in een ontwerpakkoord staan, vinden sommigen een opsteker voor klimaatactivisten en progressieve onderhandelaars. Hetzelfde zou gelden voor de oproep in de tekst aan alle landen om volgend jaar al met scherpere klimaatbeloften te komen.
Andersom kun je het gegeven dat het enkele woord steenkool 26 jaar lang UIT de tekst is gehouden een eclatante overwinning voor de kolenlobby noemen. En die heeft zojuist opnieuw uitstel gekregen.
Wat staat niet in het klimaatakkoord COP26
In akkoorden als dit gaat het minstens evenveel om wat er niet in staat. Dat zijn in de eerste plaats concrete beloften voor hulp aan ontwikkelingslanden om zich te wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering, en loss and damage: vergoeding van de schade die ze lijden. Loss and damage staat niet in de eindtekst. Het westen, onder aanvoering van de VS en de EU, heeft opnieuw uitstel van betaling geregeld.
Mohamed Adow, directeur van Powershift Africa, spreekt van een “scheefgetrokken” tekst. “Aan de ene kant wordt er vooruitgang geboekt wat betreft emissiereducties, uitfasering van steenkool en subsidies voor fossiele brandstoffen”, zegt hij. “Maar over de cruciale eisen van kwetsbare landen wordt heel weinig gezegd. Wat betreft extra financiering voor die landen om zich aan te passen aan de klimaatverandering of om met de permanente schade om te gaan is het wazig en vaag. Er wordt zelfs niet gesproken over het missen van de deadline door rijke landen om 100 miljard dollar te financieren.”
Een andere grote afwezige zijn duidelijke afspraken rond transparantie: hoe de uitstoot precies gemeten en berekend moet worden en welke informatie landen daarvoor moeten vrijgeven. Vooral China verzet zich sterk tegen strengere regels.
“Die transparantie is absoluut cruciaal”, zegt Alden Meyer, expert bij denktank E3G en veteraan met drie decennia ervaring in klimaatonderhandelingen. “Onlangs bleek uit onderzoek dat we mogelijk enorme hoeveelheden CO2 over het hoofd zien. Duidelijke regels rond de meting en berekeningen zijn cruciaal.”
Dat zijn onder andere de uitstoot van legers en militaire operaties. Alleen al de uitstoot van het Amerikaanse leger zou die van 140 landen samen evenaren. En ook over het afsterven van zeegrasweiden en het daadoor vrijkomen van duizenden jaren lang opgeslagen broeikasgassen is nog weinig bekend.
Op naar 2,4 graden
Climate Action Tracker (CAT) publiceerde op 12 november een nieuwe analyse van het temperatuurtraject van toezeggingen die zijn gedaan op COP26, waarin staat dat ze waarschijnlijk zullen resulteren in 2,4 ° C opwarming. Het International Energy Agency (IEA) had de route op 1,8 ° C gezet, maar CAT heeft erop gewezen dat de meeste langetermijnplannen voor netto nul van landen geen geloofwaardige leveringsplannen hebben, waar het IEA niet volledig rekening mee heeft gehouden.
Onder aan de streep heeft het klimaatakkoord COP26 alleen maar extra uitstoot opgeleverd van de 40.000 gedelegeerden die van over de hele wereld voor vrijwel niets naar Glasgow zijn gereisd.
