In 2022 was de temperatuur van de oceanen de hoogste ooit gemeten. En in het voorjaar van 2023 was het alweer warmer. Zeewater warmt veel langzamer op dan lucht. Dat maakt de opwarming van de oceanen nog dreigender.
Meer dan 90% van de overtollige warmte die wordt vastgehouden door de uitstoot van broeikasgassen wordt geabsorbeerd in de oceanen. De gegevens, die beginnen in 1958, tonen een onverbiddelijke stijging van de oceaantemperatuur, met een versnelling van de opwarming na 1990.
De temperatuur van het zeeoppervlak is van grote invloed op het weer in de wereld. Hetere oceanen helpen extreem weer aan te wakkeren, wat leidt tot intensere orkanen en tyfoons en meer vocht in de lucht, wat leidt tot intensere regens en overstromingen. Warmer water zet ook uit, waardoor de zeespiegel stijgt en kuststeden in gevaar komen. Die processen kunnen leiden tot kantelpunten, waarna een verdere versnelling van de effecten optreedt.
De temperatuur van de oceanen wordt veel minder beïnvloed door natuurlijke klimaatschommelingen dan de temperatuur van de atmosfeer, waardoor de oceanen een onmiskenbare indicator zijn van de opwarming van de aarde.
Vind jij goede en onafhankelijke informatie over een duurzame en klimaatveilige toekomst belangrijk? En helpt Duurzaamnieuws.nl je daarmee? Help ons dan met een donatie. Dank je wel.
Liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief.
Wanneer de definitieve gegevens worden verzameld, zal het afgelopen jaar naar verwachting het op drie of vijf na warmste jaar zijn wat betreft de temperatuur van de buitenlucht.
La Niña en El Niño
In 2022 vond voor de derde keer op rij een La Niña plaats. Dat is een koelere fase van een onregelmatige klimaatcyclus in de Stille Oceaan die de wereldwijde weerpatronen beïnvloedt. Wanneer El Niño terugkeert, zullen de mondiale luchttemperaturen nog hoger oplopen, omdat deze periode van nature juist warmer dan gemiddeld is.
Het internationale team van wetenschappers dat de nieuwe analyse van de oceaanwarmte heeft gemaakt, concludeert: “De energie- en watercyclus van de aarde zijn ingrijpend gewijzigd door de uitstoot van broeikasgassen door menselijke activiteiten, waardoor het klimaatsysteem van de aarde ingrijpend is veranderd.”
Prof. John Abraham, van de Universiteit van St. Thomas in Minnesota en lid van het onderzoeksteam, verklaarde: “Als je de opwarming van de aarde wilt meten, moet je meten waar de opwarming naartoe gaat, en meer dan 90% gaat naar de oceanen. De analyse liet ook zien dat het warme water steeds in steeds diepere lagen doordringt.
Temperatuur van de oceanen leidt tot meer extreem weer
Uit onderzoek dat door de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration is vrijgegeven, blijkt dat veel extreme weersomstandigheden in 2022 waarschijnlijker en intenser zijn geworden door de klimaatcrisis, zoals de zware regenval die verwoestende overstromingen heeft veroorzaakt in Tsjaad, Niger en Nigeria.
Betrouwbare metingen van de oceaantemperatuur gaan terug tot 1940, maar waarschijnlijk zijn de oceanen nu op hun heetst sinds 1000 jaar en warmen ze sneller op dan ooit tevoren in de afgelopen 2000 jaar. De allerlaatste metingen, van april 2023, volgend die lijn; ze waren opnieuw recordhoog.
De analyse, gepubliceerd in het tijdschrift Advances in Atmospheric Sciences, maakte gebruik van temperatuurgegevens die door een reeks instrumenten over de oceanen waren verzameld en combineerde afzonderlijke analyses van Chinese en Amerikaanse teams om de warmte-inhoud te berekenen van de bovenste 2.000 meter, waar de meeste opwarming plaatsvindt.
De onderzoekers analyseerden ook het zoutgehalte, dat samen met de temperatuur de dichtheid van het water bepaalt en een belangrijke motor is van de oceaancirculatie. Een index van de variabiliteit van het zoutgehalte in de oceanen bereikte in 2022 een recordhoogte, waaruit blijkt dat de mondiale hydrologische cyclus voortdurend wordt versterkt.
Een ander belangrijk kenmerk van de oceanen is stratificatie, waarbij de gelaagdheid van het water door dichtheid sterker wordt. Dit beperkt de vermenging van dieper, koeler en voedselrijker water met oppervlaktewater.
Eén gevolg is dat minder menging in de oceaan betekent dat de oppervlaktelaag minder kooldioxide uit de atmosfeer opneemt, waardoor de opwarming van de aarde toeneemt.
De opwarming van de oceanen, en de gevolgen voor extreem weer, zullen toenemen totdat de mensheid een netto nuluitstoot bereikt.
