Groene stroom mag best wat meer kosten. Dat vindt 40% van de Nederlanders. De helft van deze groep is tevens bereid extra geld neer te tellen voor groene stroom die opgewekt is in Nederland, ook wel oranje stroom genoemd. Dat blijkt uit landelijk onderzoek van de onafhankelijke vergelijkingssite Pricewise onder ruim duizend respondenten in samenwerking met onderzoeksbureau CG selecties.
Dat het hier niet enkel sociaal wenselijke antwoorden betreft, is terug te zien in het aantal afgesloten oranje energiecontracten. Het aantal consumenten dat voor zogenoemde ‘oranje’ stroom kiest, neemt in rap tempo toe. In het eerste kwartaal van dit jaar koos 27,5% in de energievergelijker van Pricewise voor duurzame stroom van eigen bodem. In Q1 van 2016 was dat nog maar 4,9% en in Q1 van 2015 koos een schamele 1,5% hiervoor. Dat is een groei van factor twintig.
Groene stroom uit Europa behoudt het grootste aandeel. In Q1 van 2015 koos 57,5% hiervoor. Het aandeel stijgt in het eerste kwartaal van 2016 naar 65,4%, maar daalt tot 40,6% in Q1 van 2017. Grijze stroom wordt door ongeveer een derde gekozen. Het aandeel hiervan is de afgelopen twee jaar overall iets gedaald van 41% in het eerste kwartaal van 2015 naar 31,9 in Q1 2017.
Oranje steeds hipper
“Groene stroom uit Nederland wordt steeds populairder,” stelt directeur Hans de Kok van Pricewise. “Het is ook hip om tegen je buurman te kunnen zeggen dat jouw stroom wordt opgewekt met windmolens in Groningen, door zonnepanelen in Gelderland of bij de boer verderop. Dat vinden mensen leuk. En blijkbaar dragen ze graag uit dat ze rekening houden met de aarde.”
Tegenover die sterk stijgende behoefte aan hernieuwbare energie uit Nederland staat een tamelijk geringe toename van de productiecapaciteit. Ons land loopt behoorlijk achter op de realisering van de afspraken over de klimaatdoelstellingen. “In 2015 was slechts zo’n 6% van de energie die we verbruiken oranje-groen van eigen bodem, en daar wordt andere (semi)groene energie zoals biomassa ook in meegerekend. Het is maar de vraag of het aanbod wel gelijk opgaat met de toenemende vraag,” voegt De Kok nog toe.
Draagvlak
Uit het onderzoek van Pricewise blijkt dat het draagvlak voor groene stroom uit Nederland het grootst is in de hoogste salariscategorie van de respondenten (boven € 60.000,- bruto per jaar) met 47%. Onder mensen met lage verdiensten (tot € 15.000,- per jaar) ligt de animo het laagst: 34%. In de tussenliggende categorieën lopen de percentages langzaam op van 39% (€ 15.000,- tot € 30.000,-) naar 42% (€ 30,000,- tot € 60.000,-), naarmate het inkomen groeit.
Die uitkomst houdt gelijke tred met het opleidingsniveau van de ondervraagde personen. Van de mensen met een MBO-diploma of lager wil 34% meer betalen voor Nederlandse ‘oranje’ stroom. Onder degenen met een WO- of HBO-opleiding ligt die bereidheid een flink stuk hoger: 48%.
Gemeten naar leeftijd zegt slechts 36% van de groep van 45-59 jaar meer te willen betalen voor ‘oranje’ stroom. Voor de drie andere leeftijdsgroepen (18-29 jaar, 30-44 jaar en 60-plus) geldt een percentage van 42.
Het verschil tussen mannen en vrouwen is, als het gaat om meer betalen voor duurzame energie van Nederlandse bodem, vrijwel verwaarloosbaar. Vrouwen (42%) zijn iets milieubewuster of zitten iets minder op de centen dan mannen (39%).
Groene provincies
Drentenaren blijken het minst happig op oranje stroom. In het eerste kwartaal van dit jaar koos 20,4% van de Drentenaren voor Nederlandse stroom. De inwoners van Flevoland gaan vaker voor oranje, daar ligt het percentage het hoogst met 36,3%. In deze provincie heeft groene stroom uit Nederland zelfs het allergrootste aandeel. Grijze stroom is daar goed voor 32,2%, en groene stroom uit Europa wordt gekozen door 32,5% van de mensen. Ook in Limburg (32,5%), Utrecht (30,9%) en Zeeland (31,2%) heeft oranje stroom een behoorlijk aandeel.
Concurrentie
Qua verkoopprijs kan schone, duurzaam opgewekte stroom uit Nederland of Europa momenteel goed concurreren met de stroom uit vervuilende kolencentrales. Het opwekken van Nederlandse duurzame energie lijkt op zich duurder dan het produceren van grijze kolenstroom. De rijksoverheid geeft echter subsidies aan producenten van ‘oranje’ stroom. Hiermee kunnen energiebedrijven die groene stroom inkopen of certificaten bijkopen, de consumentenprijs laaghouden om klanten binnen te halen.
Openlijke lobby
De uitkomst van het onderzoek kan van belang zijn bij de kabinetsonderhandelingen en -samenstelling op het punt van verduurzaming. Eerder startte VNO-NCW al een openlijke lobby voor een nationaal stimuleringsprogramma om vooral zonne- en windenergie een boost te geven. Dat is ook nodig omdat steeds meer (buitenlandse) investeerders de beschikbaarheid van lokale duurzame energie als vestigingseis stellen.