Aldi, Lidl en PLUS scoren opnieuw slecht op Oxfam Novibs Behind the Barcodes ranglijst. Albert Heijn en Jumbo maken de grootste stappen op de ranglijst sinds deze in 2018 werd geïntroduceerd. De branche vindt dat haar inspanningen geen recht worden gedaan.
Volgens Oxfam geldt voor alle supermarkten dat zij over de hele linie nog steeds ruim onvoldoende doen om mensenrechtenschendingen in hun ketens in ontwikkelingslanden tegen te gaan. Dat blijkt uit de eerste update van de Oxfam Novib Behind the Barcodes ranglijst.
Twee Nederlandse supermarkten, AH en Jumbo, maken stappen naar aanleiding van de Behind the Barcodes campagne en stijgen op de ranglijst. De behaalde scores worden bepaald door het beleid en de praktijk van de grootste supermarkten uit Nederland op onder meer arbeidsomstandigheden en lonen in ontwikkelingslanden. Ook de grootste supermarkten in Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten zijn langs dezelfde meetlat gelegd.
Alle 5 onvoldoende
Alle 5 Nederlandse supermarkten scoren nog steeds een ruime onvoldoende op de ranglijst. De focus bij supermarkten ligt op winst en marktaandeel. Zolang ze hun beleid en praktijk op mensenrechten niet meer verbeteren, blijft uitbuiting in voedselketens bestaan en hun scores op de ranglijst laag. Dit wordt niet alleen gevoeld door de boeren in Nederland, die amper een vuist kunnen maken tegen de onderhandelingsmacht van de supermarkten, maar ook door de boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden.
De supermarkten, verenigd in het CBL, Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, vinden dat aan de inspanningen van de organisaties geen recht wordt gedaan. Uit de nulmeting van supermarkten van het IMVO-Convenant Voedingsmiddelen blijkt dat supermarkten IMVO-beleid (Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) voeren en dat IMVO is geïntegreerd in de bedrijfsvoering. “Een jaar na de ondertekening van het convenant is er al veel bereikt”, vertelt Marc Jansen, directeur CBL. “Supermarktorganisaties werken hard aan het transparant maken van productieketens. IMVO-risicomanagement is de kern van het sociale duurzaamheidsbeleid van supermarkten en foodservicebedrijven.”
Samenwerken in plaats van polariseren
In plaats van het polariseren van de discussie over mensenrechten is het sterker om samen te werken met het bedrijfsleven, de vakbonden, de overheid en NGO’s. Het CBL nodigt Oxfam Novib uit om de krachten te bundelen binnen het IMVO-Convenant. “Van het alleen maar discussiëren en het publiceren van ranglijsten wordt geen vrouw en geen kind in ontwikkelingslanden beter. Het CBL zet zich met de aangesloten supermarkten ervoor in om leefbaar loon te realiseren voor medewerkers op productiebedrijven in ontwikkelingslanden. Het gaat ons om concrete projecten en niet om papieren ranglijstjes”, aldus Jansen.
Anouk Franck, expert bedrijfsleven en mensenrechten bij Oxfam Novib: “Veel meer druk is nodig om supermarkten in beweging te krijgen: Aldi, Lidl en PLUS zijn de nieuwe hekkensluiters, terwijl zij geen tijd te verliezen hebben. Zolang supermarkten hun beleid en praktijk niet verbeteren, trekken werknemers in hun ketens, zoals garnalenpelsters in Indonesië en de tomatenplukkers in Italië aan het kortste eind.”
AH en Jumbo beloven meer transparantie
In antwoord op Oxfam Novibs campagne en na maanden van intensieve onderhandelingen gaan Albert Heijn en Jumbo nu nieuw mensenrechtenbeleid publiceren in 2019. Beide supermarkten gaan de leveranciers van hun huismerkproducten, nationaal en internationaal bekendmaken. Daarmee zijn zij de eerste supermarkten van de 16 supermarkten uit Oxfam’s internationale Behind the Barcodes ranglijst die transparantie over hun ketens beloven.
Albert Heijn en Jumbo zegden ook toe dat zij mensenrechtenrisico’s in hun ketens in kaart gaan brengen en jaarlijkse meerdere onderzoeken gaan uitvoeren voor producten die voor werknemers en boeren in ontwikkelingslanden de grootste risico’s met zich meebrengen.
Oxfam Novib gaat dit proces nauwlettend volgen. Voor Albert Heijn is het zeer belangrijk dat ook moederbedrijf Ahold Delhaize het voorbeeld van haar dochteronderneming Albert Heijn volgt en haar mensenrechtenbeleid verbetert.
Van de 16 onderzochte supermarkten wereldwijd scoort nog geen enkel bedrijf een voldoende op de ranglijst. Anouk Franck: “Wat op de internationale ranglijst vooral opvalt is dat Aldi in Nederland veel lager scoort dan Aldi in het Verenigd Koninkrijk. Ik zie geen enkele reden waarom Aldi in Nederland niet dezelfde stappen zou kunnen zetten als haar zusterbedrijf in Engeland. Net zoals Lidl en PLUS die ook onderaan onze ranglijst bungelen.”
Klik hier voor het onderzoek ‘Behind the Barcodes’.
