Zo ongeveer op het moment dat deze blog verschijnt opent PakhuisB zijn deuren op een tijdelijke locatie in Breda. PakhuisB was de werknaam van ‘iets dat het Bredase zusje van het Amsterdamse pakhuis De Zwijger (wie kent het niet) zou kunnen worden’. Maar de werknaam ging al snel leven in de stad en is nu definitief gemaakt, waarbij de B naar keuze staat voor Breda, Baronie, Brabant, Bijenkorf, …….
Het idee achter PakhuisB is een plek te creëren waar de mensen die bezig zijn de stad, de samenleving en de economie opnieuw uit te vinden elkaar vinden, ontmoeten en versterken. Waar binnen de lokale beweging van onderop mensen elkaar inspireren en mensen co-creëren. Waar de vier O’s van Overheid, Onderwijs, Ondernemers en Onderop elkaar treffen. Waar nieuwe business modellen worden geknutseld, nieuwe organisatievormen ontstaan, waar de Parel, de alternatieve munt van Breda, wordt gebruikt als ruil - en betaalmiddel, en waar DCO (Decentralised Collaborative Organisation) wordt uitgeprobeerd.
PakhuisB is een online platform én een fysieke plek. Er worden programma’s - lezingen, workshops, events - gemaakt met verschillende thema’s, zoals voedsel, energie, afval, water, mobiliteit, anders werken en organiseren, stedelijke transitie, democratie, circulaire economie, basisinkomen, armoede; er zijn werkplekken beschikbaar, en er kunnen ook groepen worden ‘gehost’ die initiatieven binnen de thema’s ontwikkelen.
De kosten voor de tijdelijke locatie zijn laag. Als er een huurder wordt gevonden voor het pand, vertrekt PakhuisB binnen twee weken. Het meubilair wordt bij elkaar geleend, de koffie wordt gezet in oude koffiezetapparaten die thuis nog ergens stonden. De initiatiefnemers zijn vijf lokale ondernemers, die de noodzaak zien van de transitie en daaraan willen bijdragen. Allemaal met de overtuiging dat dit kan uitgroeien tot een sociale onderneming die ook inkomsten genereert waarmee hun schoorsteentje kan roken. Ze zijn gewoon begonnen!
De lokale overheid volgt de ontwikkeling met grote belangstelling en steunt deze: moreel en door mee te zoeken naar een grotere, meer definitieve locatie met meer werkplekken en ruimtes om bijeenkomsten te faciliteren. En als het lukt, komen binnenkort ook financiële middelen beschikbaar om de programma’s van PakhuisB verder te ontwikkelen.
De lokale overheid komt bovendien met vragen: ‘kan PakhuisB helpen bij het verhaal van Breda (het verhaal waarmee Breda zich profileert), het opzetten van een duurzaamheidscentrum in de stad, meedenken over nieuwe vormen van democratie, meedenken over transformatie van de interne organisatie, meehelpen vluchtelingen (statushouders) een plek in de in de lokale samenleving te geven?’
Intussen wordt PakhuisB ook benaderd door allerlei initiatieven in de stad. ‘Kunnen we bij PakhuisB een avond organiseren over de introductie van de buurauto (collectieve elektrische auto’s in de buurt ter vervanging van tweede auto’s), kunnen jullie een rol spelen bij de ontwikkeling van een lokaal en biologisch voedselinitiatief?’ Allerlei initiatieven van onderop die zich zo verbinden tot een herkenbaar en zichtbaar geheel.
Tussen de bestaande instituties door organiseren
Overheid, onderwijs, ondernemers en burgers zijn allemaal geneigd binnen de muren van hun eigen institutie te willen vernieuwen, terwijl de vernieuwing juist ontstaat door buiten nieuwe verbindingen te zoeken. Binnen instituties vernieuwen heeft misschien wel geen zin meer; we moeten de samenleving opnieuw uitvinden, anders organiseren. Uitdaging voor PakhuisB is niet zelf een institutie te worden en constant te vernieuwen en te heroriënteren. Misschien moet PakhuisB zichzelf periodiek opheffen en opnieuw beginnen, laten we zeggen zoals ooit het Joodse Sabbatsjaar bedoeld was, na 7 jaar alle bezittingen inleveren en opnieuw verdelen.
PakhuisB helpt zoeken naar nieuwe organisatievormen, nieuwe organisatieprincipes, nieuwe business modellen. Het idee van nieuwe business modellen (maar ook van nieuwe organisatievormen) is gebaseerd op drie principes: meervoudig waarden creëren, collectief en gedeeld. Deze business modellen hebben als uitkomst dat er tegelijkertijd economische, sociale en ecologische waarde(n) ontstaan. Door te doen, op kleine schaal, in onze eigen stad, samen met de mensen in die stad. Vanuit de overtuiging dat een deel van de nieuwe samenleving en de nieuwe economie veel meer lokaal georiënteerd is dan nu. PakhuisB heeft met de inmiddels bijna 500 mensen die het initiatief omarmen, niet de pretentie een oplossing te hebben, maar wel de passie, het organiserend vermogen, verbeeldings- en verbindingskracht te bezitten om op zijn minst nieuwe vormen te bedenken en uit te proberen. Het begin is er, de eerste vertegenwoordigers van de vier O’s komen uit hun bolwerken en komen samen in PakhuisB. Benieuwd? Je bent van harte welkom in Breda.
Derk Hueting en Stefanie Vermeulen