De financiële crisis heeft bijzonder hard toegeslagen in Portugal. De uitgaven van de overheid zijn meerdere malen verlaagd, en de belastingen zijn verhoogd. Gezinnen en het midden- en kleinbedrijf zijn hierdoor zwaar getroffen. Grote Portugese multinationals zijn echter sinds het uitbreken van de crisis steeds meer economische activiteiten naar Nederland gaan verschuiven. Inmiddels zijn 19 van de 20 grootste beursgenoteerde Portugese bedrijven in Nederland gevestigd met een brievenbusmaatschappij. Het resultaat is dat deze bedrijven minder belasting betalen in Portugal
In een nieuw rapport brengt de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) cijfers bij elkaar van het IMF, de OESO en de Nederlandse Bank die laten zien dat Nederland het grootste fiscale lek is voor Portugal. Al eerder schatte de Europese Commissie de gemiste belastingopbrengsten door belastingontwijking binnen de hele EU op 150 miljard euro per jaar. Dit bedrag is even hoog als het totale jaarlijkse budget van de EU. Volgens een schatting van SOMO verschoven Portugese multinationals in de periode 2009 - 2011 minimaal 2,5 miljard euro aan winsten.
The Dutch Connection
Deze grote in- en uitgaande stromen van Portugal naar Nederland laten zien dat investeringen van en naar Portugal geen ‘echte’ investeringen zijn, maar zogenaamde ‘round-trip’ investeringen, waarbij Nederlandse brievenbusmaatschappijen als financiële draaischijf functioneren om belastingvoordeel te behalen. Dit wordt vooral duidelijk als er gekeken wordt naar de bedrijven die de investeringen doen. Ruim 90% hiervan zijn bijzondere financiële instellingen, ook wel bekend als brievenbusmaatschappijen of Special Purpose Entities. In het SOMO-rapport wordt, in een uitgewerkte casestudie, aangetoond hoe energiebedrijf EDP Nederland gebruikt om in het thuisland minder belasting te betalen.
SOMO onderzoeker Rodrigo Fernandez: “De internationale fiscale architectuur is verouderd. In een tijdperk van globalisering en hypermobiel kapitaal kunnen grote bedrijven hierdoor te makkelijk belasting ontwijken. Het leidt ertoe dat de werknemers en het midden en klein bedrijf de rekening van deze historische crisis moeten betalen”