Duurzame bosbouw in de handen van lokale gemeenschappen kan net zo effectief zijn voor de bescherming van bossen als het instellen van strikte natuurreservaten. Dat concludeert een nieuw rapport van CNCG (Climate, Nature and Communities in Guatemala).
Het rapport Deforestation Trends in the Maya Biosphere Reserve, Guatemala (2000 - 2013) dat mede werd geschreven is door de Rainforest Alliance, geeft een analyse van de ontbossing in het 2,1 miljoen hectare grote Maya Biosfeer Reservaat (MBR), het grootste beschermde natuurgebied van midden-Amerika. Het reservaat viert dit jaar haar 25-jarig bestaan.
Biodiversiteit
Het Maya Biosfeer Reservaat is een van de biologisch meest diverse ecosystemen van Midden-Amerika. Je kunt er onder meer jaguars, geelvleugelara’s, brulapen, luiaards, dauwkalkoenen en kapucijnaapjes en nog veel meer dieren vinden. Naast een rijke biodiversiteit vind je er de restanten van de indrukwekkende beschaving van de oude Maya’s, zoals de ruïnes van Tikal.
Het Maya Biosfeer Reservaat is een voorbeeld van multifunctioneel beheer. Een derde van het reservaat bestaat uit strikt beschermd gebied, waar absoluut geen bos mag worden gekapt of andere grondstoffen mogen worden gewonnen. Zo’n 40 procent bestaat uit multifunctionele zones (MUZ), waarin lokale gemeenschappen bosconcessies beheren. Zij mogen op duurzame wijze hout kappen en andere niet-houtproducten winnen, zoals xate, een palm die vaak wordt gebruikt als versiering bij bloemstukken. Om dat te doen moeten de gemeenschappen volgens de wet wel gecertificeerd zijn. Daarmee bewijzen ze dat ze hun bos zodanig beheren dat ze de biodiversiteit ervan beschermen. Via de Rainforest Alliance kunnen de gemeenschappen hun concessies certificeren volgens de criteria van de FSC (Forest Stewardship Council).
Ongeveer 15 jaar geleden werden de eerste bosconcessies uitgegeven. Nu blijkt uit het onderzoek dat in de multifunctionele zones van het hele reservaat de minste ontbossing plaats heeft gevonden. Verder blijkt dat in de actieve bosconcessies, die FSC-gecertificeerd zijn. de ontbossing zelfs nagenoeg nul was.
“Het uitdelen van rechten aan gemeenschappen om hoogwaardige natuurlijke bossen binnen een beschermde zone te beheren is dan ook een visionaire zet gebleken”, zegt Benjamin Hodgdon, schrijver van het rapport en senior technisch manager bij de Rainforest Alliance.
Aanbevelingen
Het rapport geeft beleidsmakers en donoren en technische bureaus die de lokale gemeenschappen helpen, een aantal aanbevelingen. Allereerst bevelen ze aan dat, nu de resultaten zo goed zijn, de concessies worden verlengd. Ook moet er worden onderzocht of nieuwe concessies voor lokale groepen ook in andere delen van het reservaat mogelijk zijn. Daarnaast raden de onderzoekers aan om meer investeringen te doen in het bestuur in alle gebieden van het reservaat.
“Deze studie laat het belang zien van een gediversifieerde aanpak voor effectief natuurbehoud”, zegt Roan Balas McNab, co-auteur en directeur van de Wildlife Conservation Society (WCS) in Guatemala. “We raden natuurbeschermers aan om, waar mogelijk, bosbeheer door lokale gemeenschappen en nationale parken meer samen te voegen.”
“Het Maya Biosfeer Reservaat is een wereldwijd model voor bosbescherming en sociale ontwikkeling”, zegt Patricia Orantes, directeur van CNCG. “Nu we het 25-jarig bestaan vieren van het reservaat is het noodzakelijk dat we onze beslissingen over de toekomst ervan baseren op wetenschappelijk bewijs van haar prestaties."
Het rapport is mede geschreven door de Rainforest Alliance, WCS, en het Centrum voor de Monitoring en Evaluatie van de Guatemalteekse Nationale Raad voor Beschermde Gebieden.
