Door de toename van elektriciteit uit duurzame bronnen als wind en zon zal op termijn de aangeboden reserve afkomstig uit conventionele opwek zoals kolen- en gascentrales teruglopen. Hierdoor vraagt de groei van groene stroom om nieuwe oplossingen om fluctuaties in het elektriciteitsnet op te kunnen vangen. TenneT start daarom een pilot met nog vier leveranciers voor het leveren van primair reservevermogen met 'nieuwe' technologieën. Eerder dit jaar startte TenneT al een pilot met The New Motion die met laadpalen voor elektrische auto's primair reservevermogen ter beschikking stelt.
Ben Voorhorst, operationeel directeur TenneT: "Deze nieuwe pilots passen in de bredere strategie van TenneT om het elektriciteitssysteem voor te bereiden op de grotere hoeveelheid duurzaam opgewekte energie. In de komende jaren zal de opwek van duurzame elektriciteit een vlucht nemen en zullen er momenten komen waarop er nauwelijks meer grote centrales draaien. Juist dan is er flexibiliteit nodig om fluctuaties op te vangen."
Pilot
TenneT gaat met de pilot bekijken of andere partijen dan conventionele centrales een rol kunnen spelen in het leveren van primair reservevermogen. De vier partijen die naast The New Motion aan de pilot deelnemen zijn ENGIE, KPN, Peeeks en Senfal. Deze partijen zijn van plan primaire reserve te gaan leveren met behulp van o.a. (sturing van) combinaties van watergemalen, koelinstallaties, WKK's, (gebruikte) batterijen, warmteboilers, zonnepanelen en windmolens.
Altijd in balans
De stabiliteit van het net is belangrijk om storingen of uitval van elektriciteit te voorkomen. Het is de taak van TenneT en de overige TSO's in Europa om te zorgen voor een stabiele frequentie van het gekoppelde elektriciteitsnet. Voor een stabiele frequentie moet het aanbod van elektriciteit exact overeenkomen met de vraag. Op elk moment, real time, moet ervoor gezorgd worden dat de overschotten of tekorten tot een minimum beperkt worden. We noemen dit balanshandhaving. Op het moment dat vraag en aanbod uit balans is heeft dat een afwijking in de frequentie tot gevolg. Die frequentieafwijkingen dienen zo veel mogelijk beperkt te worden en momenteel gebeurt dat met name door conventionele centrales die meer of juist minder elektriciteit leveren, het zogenoemd primair reservevermogen wat TenneT inkoopt. Met deze pilot wil TenneT onderzoeken of ook kleinere aanbieders zonder, of met alternatieve elektriciteitscentrales primair reservevermogen kunnen leveren om afwijkingen in Europese netfrequentie te compenseren.
Selectiecriteria
Eerder dit jaar deed TenneT een oproep aan partijen die een product kunnen leveren dat voldoet aan de gestelde specificaties op het gebied van regelsnelheid, maar tegen barrières aanlopen die deelname aan de reguliere veilingen verhinderen. Op basis van selectiecriteria als schaalgrootte, tijden van levering, productportfolio en mogelijkheden tot dataoverdracht zijn uiteindelijk vier partijen geselecteerd. TenneT heeft getracht een zo groot mogelijke verscheidenheid aan technologieën te selecteren voor de levering van primaire reserve. Hierdoor kan een optimaal inzicht worden verkregen in de barrières die ervaren worden bij toetreding tot deze markt.
De planning is dat de pilot partijen vanaf januari 2017 primaire reserve gaan leveren aan TenneT. Voor TenneT is het doel van deze pilot om inzicht te krijgen in beperkingen van de huidige eisen voor kleine partijen en hoe de systemen toekomstbestendig kunnen worden gemaakt voor levering van primaire reserve. Het is de bedoeling dat door de ervaring die in deze pilots wordt op gedaan straks alle marktpartijen gebruik kunnen gaan maken van de nieuwe en verbeterde mechanismen. Daarbij zal dan op basis van normale concurrentie (door middel van bijvoorbeeld biedladders en veilingen) bepaald worden welke aanbiedingen daadwerkelijk gebruikt worden in de operationele bedrijfsvoering.
Pilot Regel- en reservevermogen
Ook voor het contracteren van regel- en reservevermogen gaat TenneT binnenkort onderzoeken of het mogelijk is om in de toekomst nieuwe partijen te contracteren. Omdat het bij regel- en reservevermogen om grote vermogens gaat, wordt dat op dit moment altijd geleverd door de grote producenten. Partijen met een directe aansluiting en partijen die meer dan 60 MW produceren zijn zelfs verplicht om regel- en reservevermogen beschikbaar te stellen. Door de toename van duurzame productie is het niet vanzelfsprekend dat er in de toekomst altijd voldoende regel- en reservevermogen beschikbaar blijft. Daarom gaat TenneT op zoek naar nieuwe partijen (al dan niet in samenwerkingsverband) die met nieuwe productie of kleinere vermogens wellicht geïnteresseerd zijn om aan een pilot deel te nemen. Zo kan TenneT vroegtijdig verkennen wat de mogelijkheden zijn om zich goed voor de bereiden op een toekomst met steeds meer duurzame productie. TenneT verwacht dit najaar te starten met de eerste verkennende gesprekken. De verwachting is dat er in de loop van 2017 begonnen kan worden met een pilot rond het contracteren van regel- en reservevermogen.