De covid-19 pandemie overspoelt straten, stortplaatsen en zeeën met plastic van maskers, handschoenen, flessen en voedselverpakkingen. Al dat plastic vormt een ernstige bedreiging voor ecosystemen, zegt de VN-organisatie Unctad in een rapport.

“De snelle toename van het dagelijkse gebruik van bepaalde producten die mensen helpen om zich te beschermen en de verspreiding van het virus te stoppen, maakt de zaken erger”, zegt Pamela Coke-Hamilton, directeur internationale handel van de Unctad (VN-conferentie voor Handel en Ontwikkeling).

De grootschalige productie van al dat plastic komt boven op de plasticvervuiling die “al een van de grootste bedreigingen voor onze planeet was vóór het coronavirus.”

Wegwerpmaskers

De wereldwijde verkoop van wegwerpmaskers zal toenemen van 800 miljoen dollar in 2019 tot 166 miljard in 2020, schat het Indiaas-Amerikaanse adviesbureau Grand View Research.

Volgens berekeningen van de Unctad komt drie kwart van het plastic voor de bestrijding van het virus op stortplaatsen en in zee terecht, waar ze voor miljoenen dollars schade veroorzaken.

Nu consumenten steeds meer online winkelen en eten afhalen is een lawine van verpakkingsmateriaal ontstaan. “De hoeveelheid plastic afval is enorm”, zegt de Unctad.

Afhaalmaaltijden

Tijdens de acht weken durende lockdown in Singapore bijvoorbeeld gooiden de 5,7 miljoen inwoners van de stadstaat 1470 ton extra plastic verpakkingen voor afhaalmaaltijden weg, blijkt uit een onderzoek dat door de Los Angeles Times wordt geciteerd.

Het Milieuprogramma van de Verenigde Naties schat dat de indirecte negatieve effecten van plastic afval op de visserij, het toerisme en de scheepvaart jaarlijks tot een verlies van 40 miljard dollar kunnen leiden.

Biologisch afbreekbaar

Bepaalde natuurlijke producten gebruiken is niet alleen beter voor het milieu, het kan ook banen creëren in ontwikkelingslanden, zegt de Unctad.

De lijst met niet-giftige, biologisch afbreekbare of gemakkelijk recycleerbare materialen die plastic kunnen vervangen, is lang: onder meer glas, keramiek, natuurlijke vezels, papier, karton, rijstschil, natuurlijk rubber en dierlijke eiwitten.

Aangezien ontwikkelingslanden grote leveranciers zijn van veel van deze materialen, zou een toenemende vraag daar kansen kunnen bieden voor het bedrijfsleven, voor investeringen in groenere sectoren en voor het scheppen van banen.

Jute

Ontwikkelingslanden exporteren bijvoorbeeld 92 procent van de wereldwijd geproduceerde jute. Bangladesh (74 procent) en India (9 procent) zijn de belangrijkste producenten.

Die landen produceerden vorig jaar ook 94 procent van het wereldwijd geëxporteerde natuurlijke rubber, met Thailand (31,5 procent), Indonesië (30 procent) en Ivoorkust (8,5 procent) bovenaan op de lijst.

De focus op ontwikkelingslanden is van cruciaal belang omdat ze daar twee van de drie banen die wereldwijd plastic maken situeren. Hun aandeel in wereldwijde plasticproductie is gestegen van 43 procent in 2009 tot 58 procent in 2018.

Nieuwe banen

“Aangezien veel materialen die plastic kunnen vervangen veel arbeid vergen, kunnen veranderingen in productie- en consumptiepatronen nieuwe banen creëren”, zegt Coke-Hamilton.

Plastic is een component van talloze producten die dagelijks over de hele wereld worden geëxporteerd en geïmporteerd. Zelfs producten die geen plastic bevatten, zoals appels of chocoladerepen, worden jaarlijks in miljoenen tonnen plastic verpakkingen vervoerd.

“De productie en consumptie van plastic maken deel uit van een wereldwijd systeem dat veel commerciële dimensies heeft”, zegt Coke-Hamilton. “Maar de belangrijke rol die internationaal handelsbeleid zou kunnen spelen in de strijd tegen plasticvervuiling krijgt niet de aandacht die het verdient.”