De vervuiling door de Canadese teerzandindustrie is veel erger dan tot nog toe werd aangenomen. Bij de oliewinning uit teerzand komen niet alleen broeikasgassen vrij, ook de uitstoot van kankerverwekkende stoffen is zorgwekkend hoog.
De nieuwe studie over de Athabasca teerzandregio is de meest omvangrijke tot nog toe. Wetenschappers van de Universiteit van Toronto Scarborough concentreerden zich op de uitstoot van polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's), waarvan de meeste zwaar kankerverwekkend zijn. Ze publiceren hun bevindingen in het tijdschrift PNAS.
"Als we omgaan met chemicaliën die mogelijk mens en dier kunnen schaden, is het van levensbelang dat we goed begrijpen hoeveel van de stoffen in het milieu terechtkomen, en op welke manier", zegt Abha Parajulee, medeauteur van de studie.
Tot nog toe hielden de schattingen enkel rekening met de PAK's die rechtstreeks vrijkwamen bij de winning van olie uit teerzanden. Het risico daarvan werd als acceptabel beschouwd.
Maar het model van Parajulee en Wania neemt ook de indirecte uitstoot mee in de berekeningen. De onderzoekers ontdekten dat verdamping uit vervuilde waterbekkens mogelijk meer PAK's uitstoot dan de directe emissies. "De bekkens zijn niet het einde van de reis voor veel chemicaliën", zegt Parajulee. "Sommige stoffen zijn volatiel, waardoor ze veel vaker in de lucht terechtkomen dan werd aangenomen."
Ook andere bronnen die tot nog toe genegeerd werden, blijken vervuiling te veroorzaken. Het gaat dan bijvoorbeeld om opwaaiend stof.
"Onze studie impliceert dat de PAK-concentraties in lucht, water en voedsel, te laag zijn ingeschat", zegt hoogleraar Frank Wani, die de studie leidde. "Die inschattingen vormen wel de basis van de milieu-impactstudie van teerzanden. De potentiële risico's voor mens en milieu zijn dus waarschijnlijk ook onderschat."
De vervuiling met kankerverwekkende stoffen is niet het enige probleem met de teerzandindustrie. Grote gebieden ongerept bos moeten wijken voor de open mijnen, die tot 80 meter diep kunnen worden. Eind 2011 was ongeveer 663 vierkante kilometer land in gebruik door de teerzandindustrie. De bedrijven zijn wettelijk verplicht om het landschap te herstellen na de operaties, maar uit satellietbeelden blijkt dat daar weinig van terechtkomt.
Tegenstanders wijzen ook op de hoge klimaatimpact van de teerzanden. Omdat het veel energie kost om de olie uit de grondlagen te filteren, hebben de teerzanden de hoogste klimaatimpact van alle vormen van olieproductie.
