Sinds het uitbreken van de corona pandemie publiceert duurzaamnieuws.nl regelmatig over bronnen, die verslag doen over onderzoek naar de oorsprong van het nieuwe coronavirus dat covid-19 veroorzaakt. We doen dat, omdat de oorzaak en de aanpak van een gezondheidsprobleem, dat zo diep ingrijpt in de wereldwijde samenleving, nauw verbonden is met het duurzamer maken van die maatschappij.
Duurzaamnieuws hanteert een brede visie op duurzaamheid, die uitgaat van de oorspronkelijke definitie van Gro Harlem Brundtland, voorzitter van de Brundtland commissie van de Verenigde Naties, die in 1987 het rapport 'Our common future' publiceerde. Dat rapport wordt algemeen beschouwd als het fundament onder het tegenwoordige duurzaamheidstreven.
Volgens die definitie is duurzaamheid:
het voorzien in de behoeften van de huidige generaties, zonder dat we volgende generaties beperken om in hun behoeften te voorzien.
De coronacrisis gaat volgende generaties beperken in hun ontwikkeling. Dat maakt deze relevant voor duurzaamheid.
Meervoudig menselijk ingrijpen
Als sinds de eerste uitbraak van het coronavirus is er discussie over de herkomst van het virus. Die discussie kent twee hoofdstromen. Een onderzoekt het natuurlijk ontstaan van het virus, de andere kijkt naar menselijk ingrijpen als oorsprong.
Maar menselijke manipulatie bij de oorsprong van het coronavirus is niet de enige activiteit die van invloed is op de pandemie. Want waar het virus ook is ontstaan, de ontwikkeling van de pandemie en haar gevolgen wordt sterk beïnvloed door menselijk handelen (of het nalaten daarvan).
Wetenschappers die uitgaan van een natuurlijke oorsprong van het virus, wijzen op de vernietiging van natuur en ecosystemen door menselijk ingrijpen als een toenemende risicofactor voor de overdracht van onbekende virussen van dieren op mensen, de zogenoemde zoönose. Doordat de leefomgeving van veel soorten steeds kleiner wordt neemt de kans op contact met mensen steeds verder toe. En doordat veel soorten uitsterven kunnen populaties van plaagdieren als dragers ongecontroleerd groeien door gebrek aan natuurlijke vijanden.
Een probleem met de omvang van een pandemie kan alleen maar worden opgelost door samenwerking en transparantie. Die ontbreken vanaf het eerste moment. De virussen die de eerste besmettingsgolf hebben veroorzaakt, zijn nooit vrijgegeven. Daardoor missen wetenschappers belangrijke informatie die kan bijdragen aan een snellere ontwikkeling van een vaccin of geneesmiddel. En hoe langer het duurt voor dat die er zijn, worden er meer mensen ziek, sterven er meer mensen en is de economische schade aan de samenleving groter.
Het is dan ook niet moeilijk om te zien hoe de gevolgen hiervan toekomstige generaties beperken in hun ontwikkeling: mogelijk worden ze al besmet en ziek geboren, zeker worden ze door de nasleep en de crisis beknot door problemen die, als ze al niet door menselijk ingrijpen zijn veroorzaakt, daar wel door zijn verergerd.
Transparantie noodzakelijk
Kennis over de oorsprong van het virus is van vitaal belang voor de ontwikkeling van een vaccin of geneesmiddel. Het is op zijn minst bijzonder dat die discussie nog steeds niet openlijk gevoerd kan worden. Al vanaf het eerste moment dat suggesties over menselijk ingrijpen in het virus ontstonden, werden deze - zonder enig bewijs - weggezet als nepnieuws. Zelfs de WHO maakte zich daaraan schuldig.
Terwijl de kern van de wetenschappelijke werkwijze juist openheid is, om wetenschappers elkaar vrij te laten bevragen over de juistheid van uitkomsten van onderzoeken en de manier waarop die onderzoeken worden uitgevoerd. Alleen zo ontstaat een sluitende bewijsvoering voor een hypothese. Tot op dit moment wordt nog steeds actief getracht om de hypothese dat het virus door of met behulp van menselijk ingrijpen is ontstaan bij voorbaat uit te sluiten van verder onderzoek. En de onderzoeken die in die richting worden uitgevoerd worden niet toegelaten voor publicatie door wetenschappelijke uitgevers, zodat de uitkomsten niet kunnen worden gedeeld en nader beoordeeld.
Transparantie op elk gebied is van belang voor een goed functionerende, duurzame samenleving. Daarom eisen we die ook van onze bedrijven, organisaties en politiek. En er is geen enkel legitiem wetenschappelijk, economisch of politiek argument, dat de wetenschap het recht geeft zich aan deze transparantie te onttrekken. En ze kan dat niet doen zonder de samenleving aanzienlijke schade te berokkenen.
Wat de oorsprong van het coronavirus ook is, we hebben een solide bewijs daarvan nodig om deze pandemie te stoppen en nieuwe pandemieën te voorkomen. Dat bewijs is er nog steeds niet. Om dat bewijs onomstotelijk te kunnen leveren is volledige transparantie noodzakelijk en mag geen enkele hypothese worden uitgesloten van nader onderzoek. Duurzaamnieuws wil met haar publicaties bijdragen aan een open discussie omdat deze van belang is voor een duurzame samenleving.
Peter van Vliet
hoofdredacteur
De laatste ontwikkelingen rond het coronavirus kun je hier volgen