We weten het allemaal; het zou geen nieuws meer moeten zijn: met onze aarde gaat het niet goed. Nu al zien we de effecten van klimaat ontwrichting. Op de Noordpool werden dit jaar temperaturen gemeten van 20 graden warmer dan normaal en het poolijs smelt sneller dan ooit. Hoewel we het weten, lijken we het ons toch niet te beseffen. In Nederland merken we niet de directe effecten hiervan, zien we niet dat er elke dag meer ijs verdwijnt, dat de zeespiegel elke dag verder stijgt. Maar dat wil niet zeggen dat het niet gebeurt.
Keer op keer blijf ik mij verbazen over het gebrek aan urgentie of het besef daarvan, zelfs bij de mensen met een groen hart. Duurzame energie conferenties, nationale klimaat dagen, overal wordt gesproken over hoe we binnen 15 jaar onze uitstoot met 100% moeten verminderen om onder een temperatuurstijging van 2ºC te blijven. Maar hoe we dat precies gaan doen…?
Zelfs als we binnen de 2 graden norm van 2020 zouden blijven, betekent het niet dat we geen risico’s meer lopen, het betekent hoogstens dat de kans 50% minder groot is dat we de kritieke grens bereiken. Wat er precies gebeurt op het moment dat we die kritieke grens overschrijden, is niet volledig duidelijk, wat het misschien moeilijk maakt om de gevolgen te bevatten, maar dat deze rampzalig zullen zijn, valt niet te betwisten.
De mens kan slecht in grote tijdschalen denken. We lijken ons nog altijd niet goed te realiseren wat exponentiële groei is, dat acties van nu een grote uitwerking hebben op de toekomst. De effecten van handelingen die wij in 2016 verrichten, zullen nog jarenlang een effect hebben. Ter illustratie, als we morgen al onze uitstoot stopzetten, duurt het nog 60 jaar voordat de effecten van het gebruik van fossiele brandstoffen tot op heden uitgewerkt zijn. Kortom, hoe later men ingrijpt, des te groter zullen de gevolgen zijn.
100% minder uitstoot betekent dat 80% van alle reeds ontdekte en tot de bezittingen van landen en bedrijven gerekende fossiele voorraden afgeschreven moet worden. Olie, gas, kolen: het moet ín de grond blijven. We zijn hier allemaal van op de hoogte, maar realiseren we ons wel wat dit in de praktijk betekent? Binnen 15 jaar moeten alle fabrieken, productieprocessen, vervoersmiddelen allemaal op de schop. Onze economie is op alle niveaus gebaseerd op fossiele brandstof en daar moeten we dus vanaf. Afstappen vanaf fossiel betekent de overstap naar nieuwe economische en business modellen. Dergelijke radicale veranderingen naar het nog onbekende leiden tot onzekerheid en roepen daardoor weerstand op. Maar met vergroening van het huidige systeem gaan we er niet komen, we moeten het compleet anders aanpakken.
Dit betekent niet dat het onmogelijk is deze omslag te maken. Met het gebruik van de huidige positieve en groene technologieën en de maatschappelijk beschikbare financiële middelen is het op dit moment al mogelijk ons doel te bereiken. We moeten alleen zorgen dat we deze op de juiste manier en op de juiste plekken inzetten en voor ons laten werken. Daarbij houden we dan nog niet eens rekening met de voortdurende razendsnelle ontwikkeling van duurzame technologieën zoals bijvoorbeeld de constante verhoging van energy efficiency en de ontwikkeling van nieuwe batterijen en accu’s die de opslag van duurzaam opgewekte energie kunnen realiseren. Wanneer we deze logica serieus nemen is het haalbaar: dan kunnen we 80% van de reeds ontdekte fossiele voorraden afschrijven, waardoor we de CO2 concentraties in de atmosfeer beperken tot minder dan 450 ppm[1] en dus onder een temperatuurstijging van 2 graden te kunnen blijven.
De handvatten en het bewustzijn zijn er dus, nu moeten we deze benutten voor de praktische implementatie van nieuwe businessmodellen en een nieuwe, duurzame economie. NU is het moment om niet alleen anders te denken, maar ook anders te doen. Wat als we over 15 jaar geen kolen, olie of gas meer kunnen gebruiken, wat betekent dat dan voor onze business? De urgentie voor het implementeren van nieuwe business modellen is groot, en zou voor elk bedrijf, elke ondernemer, de allerhoogste prioriteit moeten hebben. We hebben dus geen seconde te verliezen. Doet u het niet voor de wereld, doe het dan in ieder geval voor het voortbestaan van het bedrijf. Zie het als een uitdaging, als de kans een koploper te worden in de nieuwe economie.
Maurits Groen
Maurits Groen is duurzaam ondernemer en oprichter van adviesbureau Maurits Groen Milieu en Communicatie en daarnaast initiator van talloze andere bedrijven en organisaties. Tevens geeft hij via zijn uitgeverij boeken uit, zoals onder de Nederlandse vertaling van Al Gore’s ‘an Inconvient Truth’.
