Er is weer een nieuw kantelpunt ontdekt voor het verlies van ijskappen op Antarctica. Daar en elders zou het kunnen zorgen voor een toekomstige zeespiegelstijging die aanzienlijk groter is dan de huidige waarschuwingen.
In een nieuwe studie is onderzocht hoe het opwarmende zeewater binnendringt tussen de ijskappen aan de kust en de grond waarop ze rusten. Het warme water smelt holtes in het ijs, waardoor meer water naar binnen stroomt en de holtes verder uitzetten in een terugkoppellus. Dit water smeert vervolgens het ijs in de oceaan, waardoor de zeespiegel stijgt.
De onderzoekers gebruikten computermodellen om aan te tonen dat een “zeer kleine stijging” in de temperatuur van het binnendringende water kan leiden tot een “zeer grote stijging” in het verlies van ijs – oftewel kantelpunt gedrag.
Het is onbekend hoe dichtbij het kantelpunt is en of het al is gepasseerd. Maar de onderzoekers zeiden dat het al zou kunnen worden geactiveerd door temperatuurstijgingen van slechts tienden van een graad, en zeer waarschijnlijk door de stijgingen die de komende decennia worden verwacht.
Zeespiegelstijging is het grootste langetermijneffect van de klimaatcrisis en zal de wereldkaart in de komende eeuwen hertekenen. Het heeft de potentie om tientallen grote steden, van New York City tot Shanghai, onder zeeniveau te brengen en miljarden mensen te treffen.
Modellen nog steeds niet compleet
Het onderzoek gaat in op de belangrijke vraag waarom de huidige modellen het zeeniveau in eerdere perioden tussen ijstijden onderschatten. De wetenschappers denken dat sommige smeltprocessen van de ijskappen nog niet in de modellen zijn opgenomen.
“Zeewaterintrusie] zou in feite het ontbrekende stuk kunnen zijn,” zei dr. Alexander Bradley van de British Antarctic Survey, die het onderzoek leidde. “We hebben niet echt veel andere goede ideeën. En er is veel bewijs dat als je het meerekent, de hoeveelheid zeespiegelstijging die de modellen voorspellen veel, veel hoger kan zijn.”
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat zeewaterintrusie het ijsverlies van sommige Antarctische ijskappen kan verdubbelen. Er is ook bewijs uit de praktijk dat zeewaterintrusie vandaag de dag smelt veroorzaakt, waaronder satellietgegevens die een daling laten zien in de hoogte van ijskappen in de buurt van aan land rakende zones.
“Met elke tiende van een graad oceaanopwarming komen we dichter en dichter bij het kantelpunt en elke tiende van een graad is gekoppeld aan de hoeveelheid klimaatverandering die plaatsvindt,” zei Bradley. “We hebben dus drastische maatregelen nodig om de opwarming te beperken en te voorkomen dat het kantelpunt wordt gepasseerd.
De belangrijkste actie is om de verbranding van fossiele brandstoffen tegen 2050 tot nul terug te brengen.
Bradley zei: “Nu willen we [zeewaterintrusie] in ijskapmodellen stoppen en kijken of die tweevoudige zeespiegelstijging speelt als je heel Antarctica analyseert.”
Wetenschappers waarschuwden in 2022 dat de klimaatcrisis de wereld naar de rand van meerdere “rampzalige” kantelpunten had gedreven, waaronder de instorting van de ijskap van Groenland en de ineenstorting van een belangrijke stroming in de noordelijke Atlantische Oceaan, waardoor de regens waarvan miljarden mensen afhankelijk zijn voor hun voedsel, zouden worden verstoord.
Bovenop eerdere voorspellingen
Uit onderzoek in 2023 bleek dat het versneld smelten van het ijs in het westen van Antarctica onvermijdelijk was voor de rest van de eeuw, ongeacht hoeveel de koolstofuitstoot wordt teruggedrongen, met “verschrikkelijke” gevolgen voor de zeespiegel.
Het nieuwe onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Nature Geoscience, ontdekte dat sommige Antarctische ijskappen kwetsbaarder waren voor zeewaterintrusie dan andere. De Pine Island-gletsjer, momenteel de grootste bijdrage van Antarctica aan de zeespiegelstijging, is vooral kwetsbaar omdat de basis van de gletsjer landinwaarts helt, wat betekent dat de zwaartekracht het zeewater helpt binnendringen. De grote Larsen-ijsplaat loopt ook gevaar.
De zogenaamde “Doomsday” gletsjer, Thwaites, bleek het minst kwetsbaar te zijn voor zeewaterintrusie. Dit komt doordat het ijs al zo snel de zee in stroomt dat holtes in het ijs die door zeewaterintrusie zijn gesmolten, snel worden opgevuld met nieuw ijs.
Dr. Tiago Segabinazzi Dotto van het Britse National Oceanography Centre verwelkomde de nieuwe analyse van de oceaan-ijs feedbackloop onder ijskappen.
“Het vereenvoudigde model van de onderzoekers is nuttig om deze terugkoppeling te laten zien, maar een realistischer model is hard nodig om zowel positieve als negatieve terugkoppelingen te evalueren,” zei hij. “Het is ook essentieel om meer waarnemingen te doen in de aan de grond liggende zone om een beter inzicht te krijgen in de belangrijkste processen die gepaard gaan met de instabiliteit van ijskappen.”
Bron: The Guardian
Samen bepalen we de richting van de toekomst, elke dag weer. Koelen we het klimaat weer af? Blijven we veilig? Maken we de samenleving eerlijker? Als je kunt, help dan mee. Steun ons als lid of donateur. Want zonder voldoende ondersteuners redden we het niet. Dank je wel.
Wil je ons liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan hier aan voor de gratis nieuwsbrief.
Alvast bedankt - en blijf veilig en gezond!
Team Duurzaamnieuws
