Het klimaatakkoord van Parijs mag dan wel een doorbraak zijn, het is vanuit wetenschappelijk oogpunt lang niet voldoende om de klimaatverandering onder de 1,5 of zelfs 2 graden Celsius te houden. Dat zeggen toonaangevende klimaatwetenschappers en economen in een reactie.
De gesprekken in Parijs draaiden vooral rond klimaatfinanciering, de strijd tussen rijke landen en groeilanden als China en India en de keuze tussen 1,5 of 2 graden Celsius als doelstelling. Het ontwerpakkoord zocht een compromis tussen de verschillende kampen en werd gematigd positief onthaald. Maar vanuit wetenschappelijk oogpunt is het veruit onvoldoende, waarschuwen de auteurs van belangrijke recente klimaatrapporten. De concrete klimaatbeloften zetten de wereld nog altijd op koers voor een rampzalige klimaatverandering van 2,7 tot 3,7 graden Celsius.
Zwakker dan Kopenhagen
"De grootste frustratie van ons als wetenschappers, is dat hier wel over een ambitieuzer doel wordt gesproken van 1,5 graden, maar dat over de wetenschappelijke consequenties niet wordt gesproken", zegt Johan Rockström, hoogleraar Milieuwetenschappen en directeur van het Stockholm Resilience Centre. "We kunnen dit niet aanvaarden. Welke doelstelling ook wordt gekozen, 1,5 of 2 graden moet de basis zijn voor concrete actie. Je kunt niet zeggen: 'we kiezen die doelstelling, maar we beloven tegelijk niet voldoende te doen om het ook waar te maken.'"
Volgens Kevin Anderson, hoogleraar Energie en Klimaatverandering aan de University of Manchester, is het akkoord wetenschappelijk gezien zelfs zwakker dan dat in Kopenhagen. "Dat akkoord, hoe zwak ook, ging uit van echte wetenschap, en hield ook rekening met de lucht- en scheepvaart. Dit akkoord in Parijs wordt 'praktisch' genoemd. Maar voor wie? Voor de rijke uitstoters in het Noorden misschien. Voor kwetsbare mensen in het Zuiden is het tussen gevaarlijk en dodelijk."
Overshooting
De wetenschappers waarschuwen ook voor al te vage termen in het akkoord. "Met omschrijvingen zoals 'zo snel mogelijk' kom je er niet", zegt Anderson. Ook termen als 'gas emissions neutrality' vinden geen genade in de ogen van zijn collega's, omdat ze de deur openlaten naar rekenkundige trucs of allerlei potentiële oplossingen waarvan de werkbaarheid erg twijfelachtig is, zoals de opvang van CO2 of geo-engineering.
De termen verbergen waar het op neerkomt, zeggen de wetenschappers: dat de wereld af moet van olie, gas en steenkool. Om een maximale opwarming van 2 graden te halen, moeten met name de rijke landen hun uitstoot jaar naar jaar sterk verminderen. "Het is eigenlijk erg eenvoudig", zegt Joachim Schellnhuber van het Potsdam Institute for Climate Impact Research (PIK). "Als je een redelijke kans wil op 2 graden, moet CO2 tegen 2050 uit het systeem. Dat is de bottom line."
Op de volgende klimaattop moet er ook een grote rol weggelegd zijn voor de industrie en organisaties die kunnen helpen bij het halen van die doelstellingen.De wetenschappers kijken ook al verder dan het politieke proces in Parijs. "Ik heb al veel klimaattoppen bijgewoond, en dit is veruit de meest progressieve tekst. Ik ben het eens met mijn collega's dat dit vooral het signaal moet zijn naar investeerders, bedrijfsleiders, regio's en steden, organisaties, en consumenten. Het werk start nu: elk land zou na deze top een nationaal plan moeten opstarten om CO2-uitstoot tot nul te herleiden" zegt Schellnhuber.
Joren Gettemans