Schrap de individuele afsluitkosten voor huishoudens die van hun gasaansluiting af willen. De kosten die hiervoor worden gemaakt, kunnen beter worden verdeeld over alle huishoudens. Dat is eerlijker en stimuleert huiseigenaren om versneld van het gas af te gaan. Hiervoor pleiten Natuur & Milieu en Greenchoice op basis van een onderzoek door CE Delft naar de verschillende manieren om de afsluitkosten te socialiseren.
Het kost gemiddeld € 617 om een woning los te koppelen van het gasnet. Nu komt de rekening daarvoor volledig terecht bij de huiseigenaar die afgesloten wil worden. “Deze kosten stuiten op veel onbegrip,” aldus Emile Püttmann, adviseur sectorontwikkelingen van Greenchoice. “Nederlanders worden opgeroepen om van het gas af te gaan, vanwege het klimaat en de situatie in Groningen. Maar wie gehoor geeft aan die oproep, krijgt nu een factuur in plaats van een bedankje. Dat is een drempel voor wie overweegt zijn huis van het gas te halen.”
Effectief en eerlijk
“Door de kosten voor de afsluiting eerlijker te verdelen, kun je huiseigenaren juist stimuleren om sneller van het gas af te gaan,” aldus Rob van Tilburg, woordvoerder van Natuur & Milieu. CE Delft heeft in het onderzoek drie varianten voor een kostenverdeling onderzocht: via de algemene belastingen, via een opslag op de nettarieven van gasafnemers en via een mix van deze twee.
Van Tilburg: “De mixvariant blijkt het meest effectief én eerlijk. In deze variant worden de kosten deels gedragen door alle belastingbetalers, en dus ook degenen die van het gas af gaan, maar is er ook een financiële prikkel om sneller van het gas af te gaan. Na afsluiting van het gas komen de kosten van de opslag immers te vervallen.”
Politieke keuze
De politiek is aan zet om de kostenverdeling anders in te richten. Hiervoor moet namelijk het belastingplan worden aangepast. Ook moet er een wijziging komen in de zogenaamde ‘tarievencode’, waarin het Ministerie van EZK, de ACM en de netbeheerders bepalen welke tarieven gelden en hoe hoog die zijn. Van Tilburg en Püttmann: “We roepen het kabinet op om haast te maken met de nodige aanpassingen, zodat deze verduurzamingsdrempel zo snel mogelijk verdwijnt.”
Over het onderzoek
De drie onderzochte varianten zitten als volgt in elkaar:
Variant 1: Verhoging rijksbelasting. De inkomsten hieruit worden als subsidie uitgekeerd als een afsluiting plaatsvindt. Zo betaalt elk huishouden jaarlijks hetzelfde bedrag om de kosten van alle afsluitingen van het gasnet mee te financieren. Ongeacht of/wanneer een huishouden overgaat tot afsluiting. Deze variant heeft geen prikkel voor huishoudens om eerder of later van het gas te gaan.
Variant 2: Verhoging nettarief van gasafnemers. De inkomsten hieruit worden als subsidie uitgekeerd als een afsluiting plaatsvindt. Huishoudens die langer aangesloten blijven op het gasnet, zullen een steeds hogere rekening betalen voor het afsluiten, doordat de groep aangeslotenen steeds kleiner wordt.
Variant 3: Verhoging op het nettarief, waarvan de hoogte in 2040 wordt bevroren. Het resterende deel wordt vanaf 2040 gefinancierd uit verhoging van de rijksbelasting. Huishoudens die langer op het gasnet aangesloten blijven, krijgen een hogere rekening, maar de hoogte daarvan is begrensd. Dit voorkomt verder stijgende kosten voor woningen die niet of zeer lastig van het gas af kunnen.
Het volledige onderzoek is hier te vinden.
