Een nieuwe kant en klare zeewierfarm kan een enorme bijdrage leveren aan het opwekken van duurzame energie(dragers) uit biomassa. Dankzij het gebruik van speciale textiel- matten kan de zeewierteelt vereenvoudigd en de opbrengst fors vergroot worden. Zeewierteelt op het Nederlandse deel van de Noordzee kan volgens Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) net zoveel duurzame energie opleveren als alle windturbines op zee en land bij elkaar opgeteld.
De baanbrekende zeewierfarm is ontwikkeld door een consortium van elf bedrijven binnen het Europese At-Sea project en op drie locaties met succes getest. De rol van ECN was om alle nieuwe technieken en methodes te bundelen in een kant en klaar inzetbare zeewierfarm, die het mogelijk maakt op grote schaal zeewier te telen en te oogsten.
Nu wordt zeewier nog geteeld met behulp van touwen en netten. Met het nieuw ontwikkelde textieldoek, waar de plantjes makkelijk op hechten, wordt het mogelijk op grotere oppervlakten zeewier te kweken. Per textiele mat loopt de opbrengst op tot 2000 kilo nat zeewier. De matten drijven in een constructie van boeien en touwen en kunnen door een vissersboot gemakkelijk uit het water aan boord gehesen worden, om het zeewier vervolgens aan land te oogsten.
,,Deze techniek is de eerste stap naar grootschaligere productie van zeewier. Tot nu toe ging dat in kilo’s, straks gaat dat in tonnen,” stellen André Wortel en Gerard de Jong van ECN ,,De volgende stap is om op zee te kunnen oogsten.” Dankzij de constructie van ECN kunnen de zeewierfarms overal in de Noordzee tussen een en drie meter diepte worden gelegd, van bijvoorbeeld de Noorse fjorden tot de Nederlandse kust.
Zeewier wordt nu op zeer beperkte schaal gebruikt voor de productie van chemicaliën, voedingsstoffen en eiwitten. ECN ziet het als een belangrijke bron van duurzame biomassa, waaruit naast deze chemicaliën, voedingsstoffen en eiwitten ook biobrandstoffen en duurzame energie gewonnen kunnen worden. De bedoeling is dat er door de zeewierfarms genoeg biomassa uit de zee gewonnen wordt om er een fabriek voor co-productie van biobrandstof en hoogwaardige chemicaliën en voedingsstoffen op te laten draaien. Zeewierteelt op minder dan 10 procent van het Nederlandse deel van de Noordzee levert evenveel energie per jaar op als de in het Nationaal Energieakkoord voorgenomen capaciteit voor windenergie op land en zee samen, heeft ECN berekend.
Volgens Wortel en De Jong biedt grootschalige zeewierteelt op zee nog legio andere voordelen. Er wordt geen beslag op land gelegd voor de productie van biomassa en voedingsstoffen en dus vindt er geen verdringingseffect plaats. Door de farms in de nutriëntenpluim van rivieren te leggen neemt het zeewier het teveel aan stikstof en fosfaat op en wordt eutrofiëring tegengegaan. Dit tegengaan is ook bij zalm- en viskwekerijen mogelijk. De vissen zorgen voor bemesting van het zeewier en het zeewier kan weer gebruikt worden in visvoer. Vanwege deze ecologische voordelen en de brede aanpak van de invloed van zeewiercultivatie op het ecosysteem van de zeeën, staan Greenpeace en het Wereld Natuur Fonds positief tegenover het concept.
At-Sea valt binnen het innovatieprogramma van de EU, waarin de komende zeven jaar 80 miljard euro wordt geïnvesteerd in diverse projecten. Vanwege de enorme potentie voor zowel energie- als voedselvoorziening is de zeewierfarm genomineerd als ‘zeer succesvol project’. Inmiddels hebben acht van de elf bedrijven in het consortium het bedrijf At-Sea Technologies opgericht om de nieuwe kant en klare zeewierfarms verder te ontwikkelen en op de markt te brengen.