Het dalende zuurstofgehalte in de oceanen vormt wereldwijd een steeds grotere bedreiging voor vissoorten en ecosystemen. Volgens een IUCN-rapport zijn vooral de klimaatverandering en vervuiling de schuldigen.
Het rapport is de grootste studie ooit naar oorzaken, impact en mogelijke oplossingen voor het dalende zuurstofgehalte in de oceanen. Een steeds groter gebied van de oceanen kampt met een laag zuurstofgehalte, en al 700 steden over de hele wereld dragen daar nu de gevolgen van. In de jaren 1960 waren dat amper 45 steden. In dezelfde tijdspanne is het volume aan “anoxisch water”, waarin “helemaal geen zuurstof meer aanwezig is”, verviervoudigd.
Verschuiving
Daardoor begint het evenwicht binnen de ecosystemen te verschuiven. Soorten die beter bestand zijn tegen lage zuurstofniveaus zoals microben, kwallen en sommige inktvissen doen het steeds beter, ten nadele van meer gevoelige soorten, waaronder de meeste vissoorten. Die veranderingen hebben grote gevolgen voor de natuurlijke rijkdommen die de oceanen verschaffen en zullen uiteindelijk honderden miljoenen mensen treffen.
“Dit rapport toont de schaal waarop de klimaatverandering de oceanen ontwricht”, zegt Grethel Aguilar, waarnemend directeur van de IUCN. “Naarmate het zuurstofgehalte daalt, raakt de delicate balans van marien leven verstoord. Dat kan enorme effecten hebben op de visserij en kwetsbare kustgemeenschappen.”
Vooral vissoorten als tonijn, zeilvissen en haaien zijn bijzonder kwetsbaar, door hun grote volume en hoge energieconsumptie. Door het dalende zuurstofpeil worden ze steeds meer naar ondiepe wateren gedreven, waardoor ze nog kwetsbaarder worden voor overbevissing.
Als de klimaatverandering niet wordt gestopt, kunnen de oceanen 3 tot 4 procent van hun zuurstof verliezen tegen het einde van deze eeuw. Maar dat gemiddelde maskeert veel grotere veranderingen in sommige regio’s. De grootste verliezen worden bovendien opgetekend in de bovenste 1000 meter water, die ook het meest biodivers zijn.
Klimaattop
“We zien nu steeds lagere zuurstofniveaus in grote delen van de open oceaan”, zegt Dan Laffoley, wetenschapper bij de IUCN en medeauteur van het rapport. “Dit is misschien het ultieme alarmsignaal voor het ongecontroleerde experiment dat de mensheid uitvoert met de oceanen, naarmate de CO2-concentratie blijft stijgen.”
Het dalende zuurstofgehalte komt bovenop de bestaande bedreigingen waar de oceanen mee kampen, waaronder een stijgende watertemperatuur en verzuring.