Hoe je het wendt of keert, Nederland moet en gaat overstappen op een duurzame energievoorziening. Nu vinden wij Nederlanders daar van alles van. En we vinden het vaak vooral negatief: “De energietransitie is niet te betalen”, “windmolens zijn nog steeds niet rendabel” en “burgers zijn boos”. Natuurlijk zitten er ruwe kanten aan de energietransitie, verandering is niet altijd prettig. Maar als je het mij vraagt focussen we te weinig op de baten van de energietransitie. In dit blog wil ik daarom graag aandacht besteden aan de voordelen van de energietransitie van de gebouwde omgeving.

Want, door de energietransitie kunnen we Nederland:

1.       Klimaatbestendiger maken en daarmee maatschappelijke kosten minimaliseren

Hoe hard we ook ons best doen, het klimaat zal in meer of mindere mate veranderen. Het energetisch renoveren van woningen kan worden aangegrepen om woningen ook bestendig te maken voor klimaatverandering, ook wel klimaatadaptief genoemd. Bijvoorbeeld door maatregelen te nemen om regenwater vast te houden op woningniveau waardoor toenemende piekbuien door klimaatverandering opgevangen worden (voorbeelden). Als een significant aantal woningen in een gebied >2 kuub water bergt, dan kan een kostbare investering in verbreding van het riool worden voorkomen (bron: Stroomversnelling).

2.       Een aantrekkelijke werkgever maken

De energietransitie verschaft banen, veel banen. In de Verenigde Staten werken nu al tweeënhalf keer zoveel mensen in de duurzame industrie dan in fossiele industrie. Uit een studie van ecofys blijkt dat windenergie op land en zee minimaal tien keer meer permanente werkgelegenheid oplevert dan kolencentrales.

3.       Innovatiever maken

De energietransitie als aanjager van innovatie. De overgang naar een duurzame energievoorziening is een ‘nieuw’ probleem – althans waarvan pas recentelijk urgentie wordt gevoeld – dat vraagt om nieuwe oplossingen. Onze jarenlange strijd met water heeft erin geresulteerd dat Nederland koning te water is geworden en daarmee watermanagement een belangrijk exportproduct. De energietransitie is een vergelijkbare voedingsbodem voor kennisontwikkeling. Laten we als Nederland ook op dit thema floreren!

4.       Groener maken

Energetische renovaties kunnen tevens worden aangegrepen om vergroening van wijken en woningen te stimuleren. We kunnen natuur toevoegen in versteende en natuurarme wijken door rekening te houden met flora en fauna bij het bouwen, ook wel natuurinclusief te bouwen. Je kunt daarbij denken aan groene daken in combinatie met zonnepanelen of door in de renovatieconcepten standaard nestgelegenheden op te nemen voor beschermde vogel- en vleermuissoorten.

5.       Mooier maken

Isoleren is een uitgelezen kans om woningen een nieuwe look te geven. Kijk bijvoorbeeld naar de Ecoshapes van Sto-Isoned. Veel naoorlogse wijken zijn verloederd en kunnen wel een update gebruiken. Door technieken als 3D printen toe te passen zijn de mogelijkheden ongekend.

6.       Comfortabeler maken

Veel woningen in Nederland zijn van slechte kwaliteit, met name woningen die zijn gebouwd na de oorlog in de jaren ‘50-‘80. Deze woningen kampen veelal met tocht, vocht en schimmel. Een energetische renovatie van deze woningen biedt kansen voor heuse upgrade van de woning. Dat de woning energiezuiniger wordt, is voor de bewoner vaak slechts een bijzaak. Door goede isolatie en ventilatie verdwijnt tocht en vocht en de renovatie kan ervoor zorgen dat de levensduur van de woning weer met 40 jaar wordt verlengd.

Door slimme renovaties kunnen woningen ook geschikt worden gemaakt voor ouderen om langer thuis te wonen. Het gebrek aan verzorgingstehuizen voor vergrijzend Nederland kan hier voor een deel mee worden ondervangen.

7.       Bewuster van het milieu maken

‘Door de energietransitie wordt de machinekamer van de consumptiemaatschappij zichtbaar’ (Dirk Sijmons). Waar grote elektriciteitscentrales eerst buiten de stad en vaak ook buiten het directe zicht stonden, worden we nu door windmolenparken en zonnepaneelvelden geconfronteerd met onze energiebehoefte. De confrontatie stuit op weerstand. We zijn het niet gewend en verandering is confronterend. Maar juist deze directe confrontatie met ons gedrag kan worden aangegrepen om bewustwording over het milieu in brede zin te vergroten. Naar mijn mening is het noodzakelijk dat we bewuster worden hoe we met de aarde omgaan om haar continuïteit in haar betoverende staat te kunnen borgen.

8.       Stiller maker

Toegegeven. Dit gaat zeker niet altijd op. Windmolens maken namelijk geluid die door omwonenden als hinderlijk kan worden ervaren. Echter, dorpen en steden die naast een snelweg liggen, kunnen bijvoorbeeld geluidsbarrières van zonnepanelen een tweedelige kans bieden; minder overlast én lokale energie! Op woningniveau kan goede isolatie zorgen voor minder geluidsoverlast.

9.       Socialer maken

De verduurzaming van de gebouwde omgeving leidt tot het ontstaan van energiecoöperaties op lokaal niveau. Energiecoöperaties zijn samenwerkingsverbanden van een groep bewoners die vaak als doel hebben de energievoorziening van een wijk te verduurzamen. Dit kan een positieve impuls zijn voor de verbinding tussen bewoners in een wijk.

10.   Onafhankelijker maken

Door in grotere mate binnen onze landsgrenzen onze eigen energie op te wekken zijn we niet meer afhankelijk van aardgas uit Rusland en olie uit oorlogsgebieden. De voordelen daarvan hoef ik denk ik niet op te noemen.

Kortom, de overgang naar een duurzame energievoorziening is, naast een uitdagende opgave, een buitenkans om ook andere onderwerpen een positieve impuls te geven. Ik stel voor om daar meer focus op te leggen met als consequentie dat mensen positief gestimuleerd worden om in actie te komen Nederland mooier, leuker en gezonder te maken.

Merel Philippart, Squarewise