Jaarlijks dumpen Maas en Rijn zo'n 50 ton aan microplastics in de Noordzee. Dat blijkt uit onderzoek van Wilco Urgert, die de scriptieprijs Milieuwetenschappen 2015 van de Open Universiteit (OU) heeft ontvangen voor het ontwikkelen van een methode om in rivierwater aanwezige kleine plastic deeltjes te meten.
De microplastics zijn deeltjes kleiner dan 5 mm, nauwelijks met het blote oog waarneembaar, maar in toenemende mate te vinden in oppervlaktewater, kustzeeën en helaas ook in dieren die daar leven. Urgert is de eerste die een poging heeft ondernomen om microplastics in de Nederlandse Maas en Rijn in kaart te brengen naar soort, hoeveelheid en variaties daarvan in de tijd. Relevant, want rivieren zijn een belangrijke aanvoerbron voor de zeeën.
Om een indruk te krijgen van de soorten en hoeveelheden microplastics en mogelijk schadelijke effecten, is een eenduidige registratie bij de bron noodzakelijk. Op drie meetpunten in Maas en Rijn heeft Urgert vijf maanden lang wekelijks monsters genomen. In samenwerking met Rijkswaterstaat is een breed scala aan technieken ingezet voor de ontwikkeling van deze nieuwe methode.
Internationale belangstelling
De door Urgert ontwikkelde methode maakt het mogelijk om de hoeveelheid en samenstelling van microplastics nauwkeurig in kaart te brengen, rekening houdend met de juiste apparatuur bij de monstername en een zorgvuldige methode van wegen en meten. De resultaten wijzen uit, dat de Rijn zes keer zoveel en ook andere microplastics bevat dan de Maas. Op grond van de metingen blijkt de Rijn jaarlijks minimaal zo’n 40 ton per jaar aan microplastics naar de Noordzee te brengen.
Urgert heeft zijn metingen gedaan met behulp van het lab en de meetstations van Rijkswaterstaat. De nieuwe meetmethode is van belang voor Rijkswaterstaat om een betrouwbare monitoringsmethode te ontwikkelen voor zijn taken op het gebied van waterkwaliteit, voor nu en in de toekomst. Daarom heeft Rijkswaterstaat hier graag aan meegewerkt.
RIWA, de Vereniging van Rivierwaterbedrijven, heeft de scriptie meteen op haar site geplaatst. In binnen- en buitenland is belangstelling voor het opzetten van een degelijk en uitvoerbaar monitoring programma voor microplastics. Hiervoor is nu de basis gelegd.
Publicatie
Wilco Urgert is bij zijn onderzoek begeleid door met name dr. Gerard Stroomberg, voormalig Rijkswaterstaatmedewerker in Lelystad (thans directeur RIWA-Rijn) en vanuit de Open Universiteit door dr. Ansje Lohr en dr. Frans Van Belleghem. Wilco volgt vanaf 2013 de deeltijdmasterstudie Milieuwetenschappen aan de Open Universiteit, werkt inmiddels aan een publicatie op grond van dit onderzoek en zal daarmee zijn masterstudie bij de OU afronden.