• Service
  • Over ons
  • Leden
  • Vacatures
  • Contact
Duurzaamnieuws
  • Home
  • Nieuws
  • Kort nieuws
  • Inzicht
  • Opinie
  • Klimaat
  • Economie
  • Vakantie
  • Corona
  • Kantelpunten
  • DDWD overzicht
  • Zoek
  • Menu Menu

Afschaffen energiesubsidies levert louter winnaars op

10 mei 2015|doorGastauteur|inenergie, subsidie

geld voor de carbonbubbleEnergiesubsidies afschaffen is in alle opzichten gunstig en dankzij de lage olieprijs durven ook steeds meer landen het aan. Toch moet het voorzichtig en slim gebeuren, om de armste bevolkingsgroepen te ontzien. Dat kan, maar het is een proces van vallen en opstaan.

Begin dit jaar nam de Indonesische regering een moedig besluit. De vaste, gereguleerde prijzen voor benzine, diesel en elektriciteit werden voor het eerst in decennia losgelaten. Daarvoor in de plaats kwam een systeem van semi-variabele prijzen die zijn gelinkt aan de internationale olieprijs. De gevreesde volkswoede bleef uit. Niet echt verwonderlijk, als je bedenkt dat de gesubsidieerde energieprijzen en de prijzen ‘aan de pomp’ momenteel dicht bij elkaar liggen. Daardoor merkt de gemiddelde Indonesische taxibrommerchauffeur weinig van het loslaten van de energieprijzen. Voor de overheid daarentegen is het afschaffen van de subsidies een wereld van verschil. Ze heeft in één klap 30 miljard dollar vrij te besteden, een vijfde van het hele overheidsbudget.

Momenteel discussieert Indonesië over de bestemming van dat geld. Moet het naar irrigatie, dammen, overstromingscontrole? Of is het beter te investeren in infrastructuur, sanitaire voorzieningen, elektriciteit, huisvesting? Daarover is nog geen beslissing genomen. “Maar de echte test voor de regering komt als de olieprijzen weer stijgen, en consumenten dat in hun portemonnee voelen”, zegt Xander van Tilburg, van Energieonderzoek Centrum Nederland, die onderzoek doet naar de Indonesische situatie. “Hoe zullen mensen dan reageren?”

Meer landen morrelen aan de staatsondersteuning van de energieprijzen, of overwegen dat te doen. Sinds de zomer van 2014 is de olieprijs met circa 50 procent gedaald, een uitgelezen kans om energiesubsidies af te schaffen: het prijsverschil tussen de ondersteunde olieprijs en de vrijemarktprijs is zo goed als verdwenen. Zo’n 20 landen hebben sindsdien maatregelen getroffen, waaronder India, Maleisië, Thailand en Indonesië. Maar in de praktijk is het proces van subsidiehervorming er toch vaak een van drie stappen vooruit, twee achteruit: het blijkt een kwestie van leren door te doen. Soms werkt een maatregel goed, soms helemaal niet.

speedcomfort radiatorventilator

Dit bleek tijdens een workshop die eind april werd georganiseerd door HIER Klimaatbureau. Sprekers van de Wereldbank, het Internationaal Energie Agentschap, het Global Subsidies Initiative en Energieonderzoek Centrum Nederland gingen in op de vraag welke kansen het afschaffen van energiesubsidies biedt in de aanloop naar de Parijse klimaatconferentie.

Averechts

Jaarlijks besteden voornamelijk ontwikkelingslanden volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) 500 miljard euro aan fossiele energiesubsidies. De motivering hierachter is dat energiesubsidies energiearmoede verminderen, nationale middelen herverdelen en economische groei bevorderen. Maar in de praktijk werken ze averechts, zegt Misako Takahashi van het IEA: “Fossiele energiesubsidies leiden tot een economisch inefficiënte verdeling van middelen en marktverstoringen, terwijl ze de beoogde doelstellingen vaak niet halen.” Energiesubsidies leiden onder meer tot niet-duurzame consumptie, kunnen de energie-veiligheid ondermijnen, ontmoedigen investeringen in de hernieuwbare energiesector, leiden tot smokkel en corruptie, tot meer CO2-uitstoot, en komen niet terecht bij de beoogde doelgroepen.

En het zijn vooral de rijken die profiteren. De 20 procent rijkste mensen strijken 43 procent van de subsidies op, de 20 procent armsten moeten het doen met 7 procent. Caterina Ruggeri Laderchi, verbonden aan de Wereldbank, laat dat op grond van onderzoek van de Wereldbank in Oost-Europa en Centraal-Azië zien. Alleen de subsidie op kerosine, bij uitstek een brandstof voor arme huishoudens, komt in gelijke mate alle inkomensgroepen ten goede. Dat onderstreept volgens Ruggeri dat ingrijpen in energiesubsidies moet gebeuren met oog voor de gevolgen ervan op de laagste inkomensgroepen. Ze hamert op het belang van de weg van de geleidelijkheid, strategische timing, goede communicatie over de plannen en compensatie middels sociale ondersteuning. “Anders zakken arme huishoudens verder weg in armoede.” Volgens haar zijn zorgvuldig uitdachte cash transfers waarschijnlijk de beste manier om te compenseren, omdat mensen dan daadwerkelijk zien dat ze er geld bijkrijgen. Iran heeft de hervorming van zijn energiesubsidies zo aangepakt. Ook de Filipijnen, Indonesië en India doen het op dit punt goed.

Hap uit overheidsuitgaven

Hervorming van energiesubsidies is in veel gevallen onvermijdelijk, omdat ze een hap uit de overheidsuitgaven betekenen. De top-25 landen met de meeste fossiele energiesubsidies (2013) besteden gemiddeld 5 procent van het BNP aan energiesubsidies, maar er zijn uitschieters tot bijna 30 procent. Opmerkelijk is dat de meeste van deze landen meer besteden aan energiesubsidies dan aan aan gezondheidszorg of onderwijs.

Naast financiële zijn er ook klimaatargumenten om energiesubsidies af te schaffen: subsidies stimuleren onbedoeld het verbruik van fossiele energie en remmen het gebruik van energie-efficiënte apparaten. Volgens het Global Subsidies Initiative (GSI) leidt het afschaffen van energiesubsidies wereldwijd tot een vermindering van 6 tot 13 procent CO2-uitstoot. Ter vergelijking: de Europese Unie stoot jaarlijks 6 procent van de wereldwijde CO2 uit.

Laura Merrill van het GSI ziet daarom kansen om het schrappen van energiesubsidies te koppelen aan de Intended Nationally Determined Contributions (INDC), de actieplannen die alle landen moeten opstellen ‘Parijs’, waarin ze aangeven wat hun bijdrage is aan de aanpak van klimaatverandering. GSI werkt hierin samen met 6 landen. Merrill wil en kan niet zeggen of en welke landen het afschaffen van energiesubisidies in hun plannen zullen zetten, maar ze is optimistisch. Volgens haar zijn de CO2-reducties te verdubbelen als een deel (30 procent) van de nationale besparingen door het afschaffen van energiesubsidies wordt geïnvesteerd in hernieuwbare energie en energie-efficiency. “Als je de emissies op de lange termijn laag wil houden, bij een groeiende bevolking en economie, dan móet je dit doen.”

Tijd te kort

De klimaatconferentie in Parijs is een aangewezen kans om het onderwerp subsidiehervorming op de agenda te zetten, maar de tijd die nog rest voor het indienen van de INDC’s is wellicht te kort om subsidiehervormingen daar in op te nemen. Daar komt nog eens bij dat de context in ieder land anders is, dus dat het ‘verhaal’ per land ook anders is. Sommige landen hervormen fossiele energiesubsidies om de gevolgen van klimaatverandering te verminderen, voor anderen is het een manier om belastingen te hervormen en corruptie te bestrijden.

Han van de Wiel

duurzaam nieuws en duurzame informatie op mastodon
  • Delen op Facebook
  • Delen op LinkedIn
  • Delen via e-mail
Goed dat je Duurzaamnieuws leest. Hier vind je actuele ontwikkelingen en inzichten rond duurzaamheid, klimaat en veiligheid die je niet overal al leest. Dat bieden we onafhankelijk, zonder subsidies, overheidssteun of rijke aandeelhouders, maar vooral met hulp van bijdragen van onze lezers. We willen zo lang mogelijk onze informatie gratis aanbieden en voor iedereen toegankelijk houden, omdat het zo belangrijk is dat iedereen meedoet aan de omslag naar duurzaamheid en daar goed en eerlijk over geïnformeerd is.

Dit is een belangrijke tijd, waarin we de richting van de toekomst bepalen. Krijgen we klimaatverandering onder controle? Kunnen we onze veiligheid in stand houden? Nemen we de juiste maatregelen, ook voor een eerlijker samenleving? Als je kunt, is dit een mooi moment om ons te helpen. Steun ons als lid of donateur. Dank je wel.

Hier kun je lid worden.
En hier kun je doneren.



Wil je ons liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan hier aan voor de gratis nieuwsbrief.

Alvast bedankt - en blijf veilig en gezond!
Team Duurzaamnieuws

Nieuws

  • kantelpunt klimaatverandering permafrost Continenten als warmtebatterij slaan meer warmte op3 juni 2023 - 11:42
  • stikstofnormStappenplan stikstof bespaart 33 miljard en haalt alle milieudoelen2 juni 2023 - 12:32
  • vissen worden kleiner Klimaatvluchtelingen onder water: vissen massaal op de vlucht2 juni 2023 - 09:37
  • honingbij Meer honingbijen dan ooit hebben de winter niet overleefd1 juni 2023 - 11:14
  • flitsdroogtes in Europa Onvoorspelbare flitsdroogtes nemen ook in Europa snel toe30 mei 2023 - 18:10

Inzicht

  • duurzaam voedingspatroon De 3 belangrijkste stappen voor een duurzaam voedingspatroon23 mei 2023 - 09:05
  • links rechts politiekPeilingen voor de Tweede Kamer: wordt Pieter Omtzigt de volgende premier?23 mei 2023 - 07:00
  • kantoorEen duurzame economie en duurzaam ondernemen begint bij bestuurders16 mei 2023 - 18:17

Opinie

  • nieuwe duurzaamheid houdt ons overeind We hebben een nieuwe duurzaamheid nodig4 januari 2023 - 17:01
  • ontmenselijking 2022 het jaar van ontmenselijking11 december 2022 - 11:00
  • Een sprong in de tijd9 november 2022 - 09:16

Duurzaamnieuws wordt mede mogelijk gemaakt door:

elektrischeautolease.nl - elektrische auto leasen

energie aanbiedingen
energie vergelijken

Service

  • Gratis nieuwsbrief
  • Lid worden
  • Doneren
  • Privacy policy
  • Blog
  • Mastodon

Rubrieken

  • Nieuws
  • Inzicht
  • Opinie
  • Info

Onderwerpen

  • Energie
  • Economie
  • Klimaat
  • Voeding
  • Hormoonverstoorders
  • Kantelpunten
  • Corona

Creative Commons-Licentie

CC uitsluitend van toepassing op tekst redactie. Overige content alle rechten voorbehouden aan auteurs / producenten.

Duurzaamnieuws, nieuws over duurzaamheid

is een uitgave van stichting iNSnet.

duurzaam nieuws en duurzame informatie op mastodon
duurzaam nieuws en duurzame informatie op facebook
duurzaam nieuws en duurzame informatie op twitter
duurzaam nieuws en duurzame informatie op rss
De Groene Zaak roept nieuwe ondernemersprijs in het levenLendahand: duurzaam lenen met een gezonde rente
Scroll naar bovenzijde

AVG Toestemmingen

Bij duurzaamnieuws.nl nemen wij uw recht op privacy serieus. Wij plaatsen enkele cookies die nodig zijn om onze website optimaal te laten functioneren. Onderstaand ziet u welke verplichte en optionele toestemmingen u ons verleent om uw persoongegevens te verwerken op deze website. Als u deze toestemmingen wilt intrekken klikt u op 'Vergeet mij' onderaan deze pagina.

Privacy verklaring | Sluiten
Instellingen