Bijen die zijn blootgesteld aan pesticiden vliegen amper een derde van de afstand die ze normaal zouden afleggen. Dat is van cruciaal belang voor de dieren, die grote afstanden moeten afleggen op weg naar voedsel, maar ook voor de land- en tuinbouw.
Bijen op zoek naar voedsel zijn essentiële bestuivers voor veel van de gewassen die de mensheid voeden. Elke factor die de vluchtpatronen en capaciteit van de bijen beïnvloedt, kan daardoor die bestuivingsfunctie aanzienlijk bedreigen.
Uit een studie van het Imperial College London in het vakblad Ecology and Evolution blijkt dat blootstelling aan pesticiden precies dat effect heeft. Het vermindert de uithouding van de bijen ernstig en beperkt zo niet alleen de vluchtduur, maar ook de afstand die de bijen afleggen.
De onderzoekers richtten zich op "imidacloprid", een van de neonicotinoïdenvarianten die op grote schaal gebruikt worden. Bijen die blootgesteld zijn aan het middel in doses die ze doorgaans in het veld kunnen tegenkomen, vliegen heel wat minder dan normaal en leggen een veel kortere afstand af. Daardoor krimpt het gebied dat ze kunnen doorzoeken op zoek naar voedsel met wel 80 procent.
Rush
“Neonicotinoïden zijn te vergelijken met nicotine in die zin dat ze de neuronen stimuleren en zo een ‘rush’ of hyperactieve uitbarsting van energie veroorzaken”, zegt Daniel Kenna, hoofdauteur van de studie. “Maar uit onze studie blijkt dat er ook een kost verbonden is aan die eerste snelle vlucht: een veel lagere uithouding.”
De wetenschappers vergelijken hun bevindingen met de fabel van de schildpad en de haas, die leert dat een rustig en gestage tred de race wint. “Net bij als de haas betekent sneller vliegen niet noodzakelijk dat je altijd sneller op je bestemming komt”, zegt Kenna. “De blootstelling creëert een korte buzz maar zal uiteindelijk het uithoudingsvermogen aantasten.”
Voedsel
Een lager uithoudingsvermogen heeft grote gevolgen van de kansen van de bijen om voedsel te vinden. “Uit eerdere studies door onze afdeling was al gebleken dat bijen die zijn blootgesteld aan neonicotinoïden minder voedsel meebrengen naar de kolonie”, zegt hoogerlaar Richard Gill, die meewerkte aan het onderzoek.”Deze studie rond vliegperformantie kan mogelijk het mechanisme verklaren voor die bevindingen.”
De blootstelling aan insecticiden verkleint dus het gebied dat de bijen kunnen uitkammen op zoek naar voedsel. “Blootgestelde bijen kunnen zo mogelijk niet langer bij voedingsbronnen komen die vroeger wel nog bereikbaar waren”, zegt Gill. “Of ze zijn niet langer in staat om voedsel terug naar het nest te brengen na een bezoek aan behandelde bloemen.”
Bestuivers
De bevindingen hebben lang niet alleen implicaties voor de bijen zelf, maar ook voor de land- en tuinbouw. “Dit heeft niet alleen gevolgen voor de omvang, diversiteit en voedingskwaliteit van voedsel rond een bijenkolonie”, zegt Gill. “Het kan ook hun functie als bestuivers beperken.”
In Europa geldt sinds vorig jaar een verbod op imidacloprid en twee andere verdelingsmiddelen in de open teelt, precies omdat steeds meer studies waarschuwen voor de schade aan bijen.
Lees ook: Bewijs van bijensterfte is geleverd
