De markt voor bioplastics groeit. De Vereniging Afvalbedrijven constateert echter dat niet alle bioplastics een bijdrage leveren aan de circulaire economie. Voor biobased plastics in verpakkingen van consumentengoederen adviseert zij om in te zetten op mechanische recycling. Dat levert de grootste milieuwinst. Ook resulteert het in producten van goede kwaliteit. Bio-afbreekbare plastic verpakkingen zijn ongeschikt voor hergebruik. Het composteren van bio-afbreekbare plastics leent zich uitsluitend voor specifieke toepassingen.
De markt van bioplastics kan grofweg worden verdeeld in biobased en biologisch afbreekbare plastics. Biobased plastics kunnen niet door bacteriën of schimmels worden afgebroken. Biologisch afbreekbare, kortweg bio-afbreekbare plastics, kunnen wel worden afgebroken door bacteriën of schimmels, maar niet in de composteertijd van de industriële composteerinstallaties. Bio-afbreekbare plastics breken af in koolstof en water. Dat voegt niets toe aan de hoeveelheid en de kwaliteit van compost. Sorteerders houden bio-afbreekbare plastics niet apart. Bij mechanische recycling vormen ze een stoorstroom waardoor de kwaliteit van het eindproduct verslechtert. Het merendeel van de huidige bio-afbreekbare plastics levert dus geen toegevoegde waarde aan een duurzame samenleving. Ze worden niet gecomposteerd of gerecycled.
Bio-afbreekbaar geen meerwaarde
Onderzoek, dat CE Delft in opdracht van de rijksoverheid heeft uitgevoerd, onderschrijft de praktijk: bio-afbreekbare plastics hebben geen meerwaarde bij de toepassing als consumentverpakking. Biobased plastics hebben de voorkeur, omdat ze bij de plasticrecycling kunnen. Voor bio-afbreekbaar plastic stelt het onderzoek dat het wel ingezet kan worden als het een specifieke functie heeft, zoals het gft-inzamelzakje dat ervoor zorgt dat meer keukenafval ingezameld wordt of een bloempot die na ingraven in de aarde na verloop van tijd wordt afgebroken.
Naar aanleiding van dit onderzoek en om te voorkomen dat de markt voor bio-afbreekbare plastics zich verder uitbreidt zonder dat het meerwaarde oplevert voor een duurzame samenleving, wil de Vereniging Afvalbedrijven nu een duidelijk signaal afgeven. Bio-afbreekbare plastics horen niet in de gft-container noch in de plastic-/PMD-container (PMD staat voor plastic, metalen verpakkingen en drakenkartons). Biobased plastics kunnen wel in de plastic-/PMD-container. Die kunnen probleemloos meelopen met de kunststofrecycling. Dit levert tevens een duidelijke boodschap aan de burger: bioplastics horen in de plastic-/PMD-bak. Duidelijkheid voorkomt verontreiniging van gescheiden afvalstromen, waardoor schone kwaliteitsgrondstoffen en -producten kunnen worden gemaakt waar de markt om vraagt.
Zakjes
In sommige gevallen hebben bio-afbreekbare plastics wel een toegevoegde waarde. Gft-inzamelzakjes zorgen voor een verbetering van de gft-inzameling, waardoor de hoeveelheid gescheiden ingezameld gft toeneemt. Vanwege het succes van de zakjes wil de composteersector dit hulpmiddel behouden en accepteert ze de zakjes bij het gft. Een andere specifieke toepassing zijn de monostromen (afval van één specifieke categorie), die op een aangepaste wijze worden verwerkt en afzonderlijk worden ingezameld. Dan gaat het bijvoorbeeld om productieafval uit fabrieken en om bekers die tijdens een festival gescheiden worden ingezameld. Deze uitzonderingen zijn ook opgenomen in de Transitieagenda Kunststoffen, een van de vijf plannen voor een duurzame, circulaire economie in 2050, die in januari 2018 is aangeboden aan het Rijk.
De Vereniging Afvalbedrijven bekijkt in overleg met rijksoverheid en producenten hoe de bioplastics op zo’n manier zijn in te zetten dat ze wel een meerwaarde hebben in een duurzame samenleving. Verder vraagt de sector aandacht voor de ongewenste financiële prikkel die nu nog bestaat binnen het Afvalfonds Verpakkingen. De sector is van menig dat het in de markt zetten van bio-afbreekbare verpakkingen, die geen meerwaarde leveren aan een duurzame samenleving, geen financieel voordeel mag opleveren.
