Bomen met gras temperen toenemende zomerhitte in de stad

Op verschillende plaatsen in München, de derde grootste stad van Duitsland, bestudeerden onderzoekers van de Technische Universiteit van München (TUM) het koelende effect van robinia’s en winterlindes, twee populaire stadsbomen.

Aan de hand van sensoren brachten ze het microklimaat rond de bomen in kaart. Ze wilden onderzoeken wat het effect van de boomsoort en de omgevingsfactoren was op dat microklimaat. Ze gingen dat na voor verschillende weersomstandigheden, vooral voor hittegolven. In steden speelt tijdens zeer warme periodes het hitte-eilandeffect.

Airconditioners

Winterlindes blijken uitstekende airconditioners te zijn. Door hun grote, dichte boomkruim leveren ze meer schaduw dan robinia’s. Bovendien verdampen al die bladeren meer water, wat het microklimaat rond de boom nog koeler maakt.

De robinia lijkt op het eerste gezicht een minder geschikte airconditioner: zijn kruin is minder dicht, en het bladoppervlak is kleiner. Minder schaduw en minder verdamping dus.

Weinig water

Toch bleek het op hete zomerdagen een stuk koeler te zijn onder de robinia’s, met name als die bomen op een grasperk stonden. Robinia’s zijn een stuk minder dorstig dan lindes. Daardoor komt het koelende effect van het gras onder die bomen beter uit de verf.

“Boomsoorten zoals de robinia die weinig water verbruiken, kunnen een sterk koelend effect hebben als ze op een grasperk zijn geplant”, zegt Mohammad Rahman van de TUM. “Dankzij de bomen blijft de bodem in de omgeving vochtiger, het gras voert nog meer warmte af via de verdamping van water en verlaagt zo de temperatuur bij de grond.”

Klimaatverandering

Om dezelfde afkoeling te bereiken op grasperken onder lindebomen, zou het gras daar besproeid moeten worden. De winterlinde haalt op zeer warme dagen zoveel water uit de bodem dat het gras gaat verdrogen.

Zeker met de klimaatverandering in het achterhoofd houden stedelijke groendiensten beter rekening met deze bevindingen, zegt Mohammad Rahman: “Op zeer hete dagen is het voor stadsbewoners koeler op grasperken onder bomen met een minder dichte kruin en een lagere waterbehoefte.”

Wat de ideale stadsboom is op zeer warme dagen, hangt dus af van de omgeving. In een geplaveide omgeving scoort de winterlinde beter, in een grasomgeving is het onder de robinia het koelst.

Hitte-eilandeffect

Bij hitte warmen steden sneller op dan het platteland, een fenomeen dat bekend staat als het hitte-eilandeffect. Het beton en asfalt in de stad absorberen meer warmte dan landbouwgebied of bos, ’s nachts wordt die warmte weer vrijgegeven. Het temperatuurverschil kan zo groot zijn dat het tot extra gezondheidsproblemen leidt tijdens hittegolven. In München, waar het onderzoek plaatsvond, kan de luchttemperatuur tijdens de zomer 6 graden warmer zijn dan op het platteland.