We hebben klimaatverandering zo ver uit de hand laten lopen dat drastisch ingrijpen onvermijdelijk is, betoogt Jac Nijssen. Een grote en groeiende groep klimaatintellectuelen staat klaar om het stuur te grijpen. Maar de haalbaarheid van de noodzakelijke transitie wordt zwaar overschat. De huidige onmachtige governance handhaven en de samenleving in hoog tempo uitstootloos maken zijn niet te combineren. De keuze die overblijft is die tussen revolutie of rantsoen.

De grond en het oppervlaktewater worden ernstig vervuild, niet alleen door stikstofverbindingen en andere chemicaliën. Een weiland met raaigras (heel eiwitrijk voor de melk) dat overbemest wordt, groeit als een gek, maar is qua microbiële biodiversiteit armer dan de woestijn.

De schok van de Amerikaanse verkiezingen zal nog lang nadreunen. Behalve de verklaringen over de uitslag die nu over elkaar heen rollen kunnen we ons een veel fundamentelere vraag stellen, namelijk: Willen we wel democratie?

Overal waar je kijkt is de Europese natuur bedreigd en het GLB en subsidies zijn daar mede oorzaak van. Sinds decennia is het verhaal van de natuur er een van scherpe achteruitgang, ondanks verbeteringen in luchtkwaliteit, minder industriële vervuiling en minder rioolafval.

Hoop moet. Hoop doet goed. Politici, zakenmensen en zelfs klimaatactivisten blijven het drammen, maar onderzoek laat zien dat mensen die zich zorgen maken eerder samen in actie komen. 

Het coalitiesysteem leidt tot veel problemen en onvrede: formaties duren lang en het resultaat is vaak zeer wankel, waardoor het vertrouwen in de politiek daalt. Maar is er een goed alternatief?

We eten steeds meer vis. Om die honger te stillen werd de zee zwaar overbevist en is de helft van de vis op ons bord inmiddels gekweekt. Met gevolgen.

De toekomstscenario's van het CPB laten klimaatverandering vrijwel onbelicht, waardoor de uitkomsten zo goed als onbruikbaar zijn. Duurzaamnieuws voegde een beeld toe dat kan ontstaan als we de huidige regering haar gang laten gaan.

Voedingsmiddelenbedrijven gooien voortdurend hun chemische, proces- en marketing-creativiteit in de strijd om met nieuwe producten in de smaak te vallen van de consument. Of die kopers die producten ook echt nodig hebben, is vers twee. Of een nieuw trendy artikel behalve voor het bedrijf en misschien voor de consument ook gunstig is voor de planeet, is zelden een overweging. Over eiwitten aardappelen, onze gezondheid en die van de planeet.

De “groene” omwenteling ontkent een wedloop op cruciale mineralen, onder meer in Afrika. Een kader om diep onrecht in naam van ontwikkeling tegen te gaan, is dringend nodig, zegt de Zuid-Afrikaanse activiste Nonhle Mbuthuma.

De oplossingen om Nederland van het stikstofslot te halen zijn duidelijk. Maar het politieke klimaat is nog nooit zo ongunstig geweest als onder radicaalrechts, dat zo bruin als koeienstront is.

Gaan we met de nieuwe regering verder op weg naar een duurzaam voedselsysteem? Of worden we door de lobbyisten van de agrarische industrie in het kabinet jaren teruggeworpen in de transitie naar gezondere en duurzame voeding? De Gezondheidsraad zou ons die weg kunnen wijzen. Maar wat gaat de club van Schoof er mee doen?

Premier Schoof en zijn kongsi hebben eindelijk een regeerprogramma geproduceerd. Daarover ontstond - natuurlijk -  meteen de nodige commotie. Want iedereen verliest.

Ondanks alle voornemens en beloften is nog steeds niemand in staat gebleken om de klimaatproblemen op te lossen. Dat komt door de dwangmatige behoefte aan meer energie, denkt Jac Nijsen. Het is een verslaving die het klimaatdenken met zware ankers op zijn plek vastlegt. Hij ging op zoek naar die ankers. Neem er even de tijd voor (een kwartiertje).

In 2019 werd door de Europese Unie een verbod ingesteld op de pulsvisserij. Dat is in Nederland als een enorme blunder, een bewijs van het falen van de Europese samenwerking en een voorbeeld van het politieke gekonkel in Brussel gezien.