Waar gaat dit over
China staat op het punt zijn vijftiende Vijfjarenplan (2026 tot 2030) goed te keuren, waarin een radicale verschuiving naar schone energie het hart vormt van de nationale strategie. Voor Xi Jinping is de energietransitie geen milieubeleid maar een instrument van economische macht, veiligheid en geopolitieke invloed.
Waarom wil je dit lezen
Omdat China’s groene koers het mondiale energiespel opnieuw herschikt. Wat daar gebeurt, bepaalt niet alleen de toekomst van fossiele energie, maar ook het tempo waarin de wereld, inclusief Europa en de Verenigde Staten, de klimaatdoelen nog kan halen.
China’s groene revolutie als machtsproject
Het Centraal Comité van de Communistische Partij werkt aan de laatste details van het nieuwe Vijfjarenplan dat in maart 2026 wordt goedgekeurd. De boodschap is helder: de toekomst van China ligt in schone energie en er is geen weg terug. Xi Jinping heeft zijn zogenoemde dual carbon doelen opnieuw bevestigd: piekuitstoot vóór 2030 en klimaatneutraliteit in 2060. Waar de energietransitie elders vaak wordt gepresenteerd als een morele plicht, ziet China die als een kwestie van economische soevereiniteit. Schone energie is geen zachte politiek, maar harde macht.
Groei op planetaire schaal
De cijfers zijn duizelingwekkend. China wil jaarlijks tweehonderd gigawatt aan nieuw wind- en zonnevermogen toevoegen, meer dan de totale capaciteit van India in 2023. Tegen 2035 moet dat uitgroeien tot 3,6 terawatt en in 2060 tot 5.000 gigawatt.
Om dat mogelijk te maken investeert de overheid ruim negentig miljard dollar per jaar in de modernisering van het elektriciteitsnet. Binnen vijf jaar moet tachtig procent van het land worden gedekt door een slim net dat wordt aangestuurd door kunstmatige intelligentie, 5G en realtime data. China haalde zijn doel van 1.200 gigawatt zon en wind zes jaar eerder dan gepland. Niet-fossiele energie kan tegen 2030 al meer dan dertig procent van de nationale consumptie dekken, veel meer dan het land internationaal heeft toegezegd.
Groene financiering met Chinese kenmerken
Om deze enorme transitie te bekostigen ontwikkelt Beijing een systeem van gemengde financiering, waarin staatsplanning wordt gecombineerd met privaat kapitaal. Provinciale overheden en staatsbedrijven moeten samen investeren in zon, wind en netwerken. Nieuwe quota verplichten regio’s een minimumaandeel duurzame energie te gebruiken, niet alleen in elektriciteit maar ook in waterstof, ammoniak en verwarming. Zo ontstaat een binnenlandse markt waarin competitie tussen provincies innovatie moet versnellen.
Groene zelfredzaamheid als geopolitieke strategie
Voor Xi draait het niet enkel om emissiereductie, maar om strategische onafhankelijkheid. Minder afhankelijkheid van buitenlandse olie en gas betekent meer controle over de eigen toekomst. China beschouwt groene energie als een vorm van nationale veiligheid, bescherming tegen schokken in aanvoerketens, energieprijzen en internationale sancties. Groene zelfredzaamheid is zo uitgegroeid tot een merk, een combinatie van economische zekerheid en ideologische trots.
Wereldwijde gevolgen: fossiel in het defensief
Als China dit pad volhoudt, zal de wereldwijde vraag naar kolen, olie en gas eerder pieken en sneller dalen. De investeringsbasis voor fossiele infrastructuur brokkelt af en prijzen en normen verschuiven in het voordeel van hernieuwbaar. Meer dan negentig procent van de nieuwe zonne- en windprojecten is al goedkoper dan kolen of gas. Met het Belt and Road-programma exporteert China zijn groene technologie naar ontwikkelingslanden en dringt fossiel verder terug.
De Verenigde Staten tussen ambitie en onzekerheid
Aan de overkant van de Stille Oceaan speelt een ander verhaal. De Verenigde Staten installeerden in 2024 recordhoeveelheden zonnevermogen, maar politieke onzekerheid onder de regering-Trump 2.0 dreigt die vooruitgang te ondermijnen. De Inflation Reduction Act, die honderden miljarden aan groene investeringen beloofde, wordt uitgekleed terwijl de nadruk verschuift naar fossiele productie.
Toch blijft de Amerikaanse technologiesector sterk in innovatie met doorbraken in batterijopslag, waterstof en geavanceerde kernenergie. Het verschil met China ligt minder in technologie dan in beleid en schaal. China voert centraal gecoördineerd beleid, de VS zijn verdeeld tussen deelstaten en belangengroepen.
Europa: consistent maar kwetsbaar
Europa houdt vast aan de Green Deal, maar het tempo vertraagt. In 2024 kwam 47 procent van de Europese elektriciteit uit hernieuwbare bronnen, een record. Toch stagneren investeringen in windparken en netwerken door hoge rentes en trage vergunningen. De Europese Commissie probeert via de Net Zero Industry Act te voorkomen dat cleantech-fabrieken naar Azië vertrekken. Toch blijft Europa afhankelijk van Chinese zonnepanelen, batterijen en grondstoffen. China produceert, Europa consumeert.
China ziet klimaatbeleid als motor voor groei, Europa als inspanning die draagvlak vereist, en de VS als politiek strijdtoneel.
Klimaatimpact: groot potentieel, grote risico’s
Als China zijn plannen waarmaakt, kunnen de wereldwijde emissies structureel dalen, mogelijk met meer dan een gigaton per jaar tegen 2035. Daarmee zou het land een doorslaggevende bijdrage leveren aan het beperken van de opwarming. Tegelijk schuilt er risico in de schaal: lokale vervuiling, sociale ongelijkheid en de enorme energiehonger van de industrie kunnen de winst deels tenietdoen.
Conclusie: macht door vergroening
China’s nieuwe Vijfjarenplan gaat verder dan klimaatbeleid. Het is een poging om de regels van de wereldeconomie te herschrijven. In Xi’s visie is schone energie de valuta van onafhankelijkheid en invloed. Elk nieuw gigawatt aan zon of wind versterkt China’s geopolitieke positie en verzwakt de oude orde van olie en gas.
De wereld kijkt toe met hoop en angst. Als China’s groene revolutie slaagt, verandert niet alleen het klimaat, maar ook het machtsevenwicht van de eenentwintigste eeuw. China bouwt geen duurzame toekomst om het klimaat te redden, maar om de wereld te leiden in het tijdperk van schone macht.
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
