Terwijl wereldwijd internationale koffiedag wordt gevierd, is een grote crisis gaande. De marktprijzen voor koffie zijn op het diepste punt in 15 jaar. Koffiedrinkend Nederland merkt hier niets van, zo blijkt uit onderzoek, terwijl koffieboeren verhongeren. Cijfers laten zien dat vooral het bedrijfsleven profiteert, met alle gevolgen van dien. Fairtrade organiseert een koffiestaking om te zorgen voor betere betaling aan koffieboeren.
‘Multinationals hongeren koffieboeren uit’ schreven Colombiaanse boeren op hun spandoek toen zij eerder dit jaar de straat op gingen. Andere Latijns-Amerikaanse boeren droegen rouwbanden. De boodschap is duidelijk: zo kan het niet langer. De wereldmarktprijs voor koffie schommelt rond de US$1, terwijl boeren minimaal $1,40 nodig hebben om überhaupt uit te komen met hun productiekosten. Koffieboeren hebben de afgelopen jaren hun productiekosten zien stijgen en de marktprijs zien dalen. Zij zien zichzelf gedwongen om hun koffie met verlies te verkopen. En de consument? Die ziet geen verschil in de supermarktprijzen. Bedrijven gaan er met de winst vandoor. Met alle gevolgen van dien.
Consument merkt niks van lage prijzen, terwijl het aantal boeren in armoede stijgt
De consument merkt nauwelijks iets van de lagere prijzen die koffieboeren ontvangen. 97% van de koffiedrinkers ziet geen prijsdaling in de supermarkt, blijkt uit onderzoek van Q&A. Ook is de koffiedrinker zich nauwelijks bewust van het grote probleem dat zich afspeelt in de koffie-industrie: 74% van de ondervraagden denkt dat een koffieboer (net) kan rondkomen van het salaris. Cijfers wijzen anders uit: het aantal boeren dat onder de extreme armoedegrens ($1,90 per dag) leeft, is flink is gestegen. In sommige landen met 30 tot 50 procent. Boerenfamilies hebben zelfs bijna geen geld voor basisbenodigdheden zoals eten of gezondheidszorg.
Hoe lang drinken we nog koffie?
Deze schrijnende situatie bedreigt niet alleen boerengemeenschappen maar ook de koffieteelt zelf. De gemiddelde leeftijd van koffieboeren is 60 jaar waardoor kennis over koffieteelt dreigt te verdwijnen. Jongeren stappen niet in want er is geen geld mee te verdienen. Ook klimaatverandering is een grote bedreiging: Naar schatting is het gebied waar koffie kan groeien in 2050 gehalveerd. Als het zo doorgaat zal onze koffie straks veel duurder worden of zelfs helemaal verdwijnen.
Bedrijfsleven profiteert van de winst
Verontrustende cijfers, ook voor de industrie. Maar investeringen vanuit koffiemultinationals blijven uit. Dit terwijl de koffiesector vorig jaar een winst van $20 miljard boekte. Koffieproducerende landen ontvingen het laatste jaar zo’n $10 miljard minder voor hun koffie dan een jaar eerder. Hiertegenover staat een investering van slechts $350 miljoen in duurzaamheidsprogramma’s vanuit de koffie-industrie. Veel koffiefabrikanten hebben duurzaamheidsprogramma’s en productiviteitstrainingen opgezet. Echter, zonder betere betaling aan boeren gaan deze programma’s de huidige crisis niet verhelpen. Van alle keurmerken en duurzaamheidsinitiatieven is er één organisatie die structureel prijs agendeert en een minimumprijs plus ontwikkelingspremie hanteert. Fairtrade, ook wel bekend als Stichting Max Havelaar, hanteert een minimumprijs van $1,40. Net genoeg om de productie te dekken. En zelfs dat blijkt voor veel bedrijven al een te grote opgave. Slechts 5% van de koffie in Nederland wordt onder Fairtrade voorwaarden gekocht.
Koffiestaking
Een groot deel van de koffie wordt op het werk gedronken. Als kantoorpanden over zouden stappen naar Fairtrade koffie dan zou dat aanzienlijk schelen in de verkoopcijfers en dus het inkomen van boeren. Vanwege de verontrustende cijfers roept Fairtrade Nederland, ook wel bekend als Stichting Max Havelaar, alle bedrijven op om in koffiestaking te gaan en alleen koffie in te kopen waar een eerlijk prijsbeleid aan de boer is gegarandeerd. Meer informatie is te vinden op maxhavelaar.nl.