Afgelopen week heeft Prorail een mooie challenge gelanceerd: ‘Welke nieuwe producten kunnen ontwikkeld worden met gebruikt spoormateriaal?’. De komende weken kunnen creatievelingen, ontwerpers en start-ups ideeën aandragen voor producten en ontwerpen voor hergebruik van de materialen. Het doel van de challenge is dat van de beste ontwerpen prototypes worden ontwikkeld. Voor succesvolle prototypes is er kans op een vervolgopdracht of samenwerking.
Het gaat om materialen die door Prorail ter beschikking worden gesteld voor de Circulaire Economie, als een soort ‘orgaandonatie’ achteraf. Maar wel met het oog op een verschuiving naar een donatie vooraf: het is nadrukkelijk de bedoeling dat er een blijvende continue toepassing voor hergebruik ontstaat. Laten we zeggen: ‘er wordt naar een donorcodicil toegewerkt’.
Filosoferen over het leven
Nu kom je met orgaandonatie en levensverlengende maatregelen al gauw op ethische kwesties en de zin van het leven. Op een geheel ander, meer systeemniveau, was ik begin van deze maand aanwezig bij een marktconsultatie voor de circulaire inrichting van een nieuw bedrijfsterrein. Hier is de gemeente Tiel donor. Zij stellen min of meer het bedrijfsterrein ter beschikking om daadwerkelijk circulaire oplossingen te gaan gebruiken voor weg en, waterinfra en een oeververbinding. Een nobel initiatief als je bedenkt dat aanbestedingsregels niet zonder meer meewerken. En met een ambitie om verder te komen dan het toepassen van recyclaat. Via een open uitnodiging voor een brainstorm waren diverse partijen met verschillende producten, diensten en belangen bijeen gekomen. Aan de brainstorm tafels was de worsteling zichtbaar hoe een dergelijke open vraag concreet is in te vullen. Er zijn ook nog niet zoveel circulaire infra producten, en de inrichting van het terrein is nog helemaal open. Een discussie dus vooraf en op tijd, maar het voelde een beetje als ‘filosoferen over het leven’. Ik ben benieuwd naar de uitkomsten en het vervolg.
Beide voorbeelden tonen aan dat er beweging is en de wil om concreet invulling te geven aan een Circulaire Economie. Maar er is nog een lange weg te gaan om Nederland in 2050 circulair te hebben.
Stel je auto ter beschikking voor de Circulaire Economie
Ook binnen het circulaire automotive platform CLAUT zie ik verschillende initiatieven om onderdelen circulair te ontwerpen. Maar als dat lukt, hoe organiseer je dan de ‘terugreis’ van die onderdelen? Hoe hou je grip op producten, onderdelen en materialen? Nieuwe business modellen spelen daarin een belangrijke rol. Immers door de juiste prikkels (waarden, principes) in het business model te betrekken, ontstaan er drivers om die terugreis te organiseren. Die modellen zijn echter nog verre van gangbaar en je zou graag al wat zaken willen uitproberen.
We hebben het idee om een ‘auto vloot’ te organiseren, waarmee we die keten kunnen laten oefenen, onderzoeken, leren samenwerken. De gebruiker merkt daar natuurlijk weinig van. Dat wil zeggen dat het gaat om geselecteerde modellen die we vooraf, tijdens en natuurlijk aan het eind van het gebruik labelen voor een circulaire behandeling. Dus liefst zoveel mogelijk toepassen van circulaire onderdelen (of vervangen in de tijd) in test cases. We willen het onderhoud specifiek monitoren en afspraken maken over de verwerking van restproducten (ruitenwissers, banden, vervangingen).
Maar ook de afspraak maken dat deze vloot niet na verloop van tijd naar het buitenland gaat, en uit het oog wordt verloren, maar binnen bereik blijft. Het verschaft bovendien een mogelijkheid om allerlei technologieën toe te passen voor monitoring, track&trace, autonoom rijden en een blockchain model voor het managen van de transacties die aan de auto plaatsvinden. Belangrijker nog is dat meerdere schakels van de keten hierin kunnen samen werken, op weg naar andere business modellen: de automotive industrie, eigenaren (bedrijven, particulieren, deelautobedrijven, taxibedrijven), dealers, onderhoudsgarages. Het levert een enorme leercurve op voor alle partijen, en mooi onderzoeksmateriaal en een testcase voor toepassen van circulaire onderdelen en strategieën. Ik denk dat groenfinanciering voor zo’n auto een aantrekkelijke duw in de rug kan zijn.
Als donor je auto ter beschikking stellen voor de Circulaire Economie, ik zie kansen! Meedoen? [email protected]
Jan-Paul Kimmel is ondernemer en adviseur in duurzame business ontwikkeling en circulaire economie. Vanuit zijn bedrijf Rainbow Connection richt hij zich op het begeleiden én zelf mee ontwikkelen van circulaire business in tal van sectoren, waaronder de ICT en automotive industrie. Jan-Paul is co-auteur van de bestseller ‘Nieuwe Business Modellen; samen werken aan waardecreatie’.
