De langetermijnrente blijft verder teruglopen. In januari bedroeg deze, afgemeten aan het rendement van de jongste Nederlandse tienjarige staatslening, gemiddeld 0,5 procent. De rente op leningen voor vijf jaar bedraagt nog maar 0,06 procent. Vorige maand heropende de Nederlandse Staat nog een vijfjaarslening. Daarop werd een rente betaald van 0,01%.Recent heeft de Nederlandse Staat € 6,7 miljard opgehaald met de uitgifte van een nieuwe tienjarige staatslening. Het schuldagentschap van het Ministerie van Financiën mikte vooraf op een lening van minimaal € 5 miljard. Nog nooit is geld zo goedkoop geweest volgens de specialisten. Geld lenen tegen 0,1 %. Dat kan iedereen betalen. En dat is een goede zaak, want misschien kunnen we daar wel een van de pijnlijke maatschappelijke vraagstukken oplossen.[1]
Hekkensluiter
Nederland bungelt - zo blijkt uit een recent nieuwsbulletin van Eurostat - vrijwel onderaan in Europa; op de drie na onderste plaats als het gaat om hernieuwbare energie. Dat is op z’n minst zorgelijk. Alleen Malta en Luxemburg scoren nog lager. Als we doorgaan op de ingeslagen weg, gaan we geen enkel doel meer halen en riskeren we moeiteloos hekkensluiter te worden. Een zorgelijke zaak voor een land dat in 2000 nog tot de koplopers in het duurzaamheidspeloton van landen behoorde. En een paar windmolenparken op zee gaan dat vraagstuk echt niet oplossen (nog los van wat die parken kosten en hoe rendabel deze zijn).
Nul op de meter
In aanvulling tot een duidelijke groei in ‘zelfmaak’ energie raakt ook het structureel besparen op energie steeds meer in zwang. Vooral onze bestaande huizen zijn een dankbaar object voor programma’s als ‘energiesprong’ en ‘nul op de meter’. Het gaat niet om korter douchen of een paar led lampen indraaien, maar om een isolatieaanpak van dak tot kelder. Steeds vaker blijkt dat daar geld mee te verdienen is. Een investering - liefst nu ineens en op meerdere fronten - leidt tot een rendabele zaak. Per onderdeel is sprake van terugverdientijden van 3 tot 10 jaar. Maar heel eerlijk: alle techniek is er, maar we aarzelen toch, want je moet wel het geld hebben om die investering te doen. Echt iets doen vraagt alles bij elkaar toch zo’n € 20.000 en dat bedrag hebben heel weinig mensen zomaar liggen.
Burgerinitiatief
Laten we dus Rutte een handje helpen met de duurzaamheidsambities, onder de voorwaarde dat hij ons ook helpt. We starten een burgerinitiatief. De leden van de Tweede Kamer vertegenwoordigen de burgers. Het burgerinitiatief is een van de meest directe manieren om aan Kamerleden duidelijk te maken hoe de samenleving beter kan.Burgers kunnen een onderwerp op de agenda van de Tweede Kamer zetten bijvoorbeeld om het milieu, onderwijs of openbaar vervoer te verbeteren. Een burgerinitiatief is een verzoek aan de Tweede Kamer om dat voorstel te bespreken en er een standpunt over in te nemen. Voor uw voorstel moet u ten minste 40.000 steunbetuigingen hebben mét naam, adres en geboortedatum van personen ouder dan 18 jaar en met de Nederlandse nationaliteit.
Geld voor duurzaamheid
En nu voegen we dit samen. Rutte schrijft voor ons burgers een extra tienjaarslening uit van € 7.000.000.000 tegen een rente van zo’n 0,1 % Daarmee kunnen ongeveer 350.000 woningen duurzaam gemaakt worden. Burgers kunnen tegen die 0,1% rente over tien jaar € 20.000 lenen. In tien jaar wordt de lening terugbetaald aan de staat. Het belangrijkste is een petitie te beginnen en daarin de kamer te verzoeken de premier te vragen op korte termijn een tienjaarslening uit te schrijven. (Met als doel burgers een lening van € 20.000 te verstrekken tegen 0,1 % rente.) Een petitie opzetten is zo gebeurd (zie o.a. petitie.nl). Als het werkt, kunnen we deze aanpak nog een keer herhalen, en zo nodig nog vaker. Nederland haalt zijn duurzaamheidsdoelen, Rutte kan mooie sier maken en uiteindelijk profiteert een grote groep burgers hiervan. Hoe gemakkelijk kan je een business model maken? Wie zou dit willen organiseren?
Jan Jonker, hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan de Radboud Universiteit Nijmegen
[1] Het financiële gedeelte van deze column is samengesteld op basis van verschillende nieuwssites en de Nederlandse Bank. Daarnaast is dankbaar gebruik gemaakt van de site van Eurostat (newsrelease 10 maart 2015) en van de sites van Hieropgewekt, Milieucentraal,en de Tweede Kamer. De tekst van deze column is geheel de verantwoordelijkheid van de auteur.