Negen jaar geleden spendeerde de samenleving nog tientallen miljarden om de banken van de ondergang te redden. Over tien jaar bestaan ze misschien niet meer. Dat is althans de visie van de Amerikaanse hoogleraar David Yermack van de Stern School of Business in New York.
De Telegraaf citeerde hem eerder deze week in een stukje: „De technologie maakt dat banken straks overbodig zijn. Wat er door internet met de reisagentschappen is gebeurd, zal ook met het bankwezen gebeuren.”
Voortekenen zijn er natuurlijk al een tijdje. Want hoewel het steeds beter lijkt te gaan met de winsten, is er een constante stroom van ontslagen op gang gekomen, waarvan het einde nog niet in zicht is. Of is het zo dat banken alleen nog maar winst kunnen maken zonder personeel? Zitten straks de ceo's en de raden van bestuur boven in een lege toren te turen naar een immens groot scherm dat de geldstromen laat zien?
Niet als het aan Yermack ligt: „Technologie zorgt ervoor dat mensen die geld sparen en mensen die geld willen lenen elkaar online direct kunnen ontmoeten. Ook contant geld wordt digitaal. Klanten vragen zich af: waarom betaal ik bij een bank voor een betaalpas, terwijl ik met een app gratis kan afrekenen?”, zo zegt hij in de Telegraaf.
Banken hebben het noodlot ook over zichzelf uitgeroepen. Want onder het mom van meer efficiency hebben ook banken hun klanten het internet ingejaagd. En daar maakt het uiteindelijk niet veel meer uit of direct betaalt via de dienst of winkel die je gebruikt, of dat je betaling eerst nog via een bank moet gaan. Behalve dan dat het via de bank geld kost en een rechtstreekse betaling meestal gratis is.
Ook voor de controle van de betrouwbaarheid en de veiligheid van de transactie is geen bank meer nodig. Technieken als de blockchain, waar de identiteit van betaler en ontvanger rechtstreeks wordt vastgesteld en gegarandeerd, zijn inmiddels operationeel en breed toepasbaar.
Zonder bank soms veiliger
Wellicht is dat zelfs veiliger, want de digitale omweg via de bank maakt de transactie eigenlijk alleen maar kwetsbaarder voor hacks en digitale inbraken. Hoe korter de digitale weg, hoe minder risico.
Ten slotte helpt het beeld dat veel consumenten hebben van banken ook niet mee bij de wens van hun voortbestaan. Bankiers krijgen steeds meer het imago van graaiers en bevestigen dat ook doorlopend door nog steeds premies en bonussen uit te keren voor zowel zakelijk als sociaal ongewenst beleid.
Misschien zien we in Afrika al hoe de toekomst van het geldverkeer er uit gaat zien. In Kenia is de M-Pesa een doorslaand succes waar inmiddels een groot deel van de economie op drijft. M-pesa is een onderling betaalsysteem dat werkt met mobiele telefoons.
Het is in Kenia ontstaan bij gebrek aan een betrouwbaar en toegankelijk banksysteem. Wij zitten opgescheept met een banksysteem dat we niet meer vertrouwen en dat zichzelf heeft overleeft. Laten we leren van Kenia.
Peter van Vliet
