"Klimaatactie staat definitief op de mondiale agenda, maar de uitvoering van de deal in Parijs moet versnellen." Dat concludeert GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout voorafgaand aan de afsluiting van de klimaattop in Marrakesh. Eickhout woonde namens het Europees Parlement de top bij en stelt vast dat de steun voor het ingezette beleid weliswaar onveranderd positief is, maar dat concrete actie steeds urgenter wordt.
Eickhout: “De top begon prachtig omdat in een recordtijd voldoende landen ratificeerden om het akkoord van Parijs in werking te laten treden. Ik heb goede hoop dat binnen afzienbare tijd de rest van de wereld zal volgen. Wel is het zaak dat we onze ambities verhogen om werkelijk de noodzakelijke doelen te halen.”
De boodschap vanuit de wetenschap en beleidsmakers is helder. De wereld moet definitief afscheid nemen van fossiele brandstoffen en moet zich volledig richten op duurzame energie. De deelnemende landen erkennen dit, maar de vraag is of dat ook tot actie leidt. Want zelfs de voorliggende plannen van alle individuele landen zijn bij lange na niet genoeg om klimaatverandering voldoende af te remmen. Daar valt de VS nu nog af, en mogelijk daardoor meer landen.
Volgens Eickhout is het essentieel dat Europa haar eigen ambities naar boven bij stelt. De Europese Commissie presenteert eind deze maand het energiepakket voor 2030 en Eickhout spoort aan om rond energiebesparing en duurzame energie de lat hoog te leggen. “Het reductiedoel voor 2020 hebben we met gemak gehaald, de rest van de wereld schakelt nu op grote schaal om naar een duurzame economie: Europa zal zich aan de nieuwe realiteit moeten aanpassen. Dat is goed voor de economie, goed voor het klimaat en goed voor het welzijn van toekomstige generaties."
Verenigde Staten leider-af
Nu het erop lijkt dat de Verenigde Staten vanwege Trump haar rol als leider op klimaatgebied alweer kwijt is, zou de Europese Unie leiderschap moeten tonen. Volgens Eickhout moet de EU meer steun geven aan een verschuiving binnen het klimaatfonds van projecten voor duurzame energie naar projecten om de gevolgen van klimaatverandering het hoofd te bieden.
Europa moet volgens Eickhout de verbindende factor zijn tussen de rijke landen en de allerarmsten. “Van Trump verwacht ik op dit punt niets en China heeft vooralsnog ook andere belangen. Om de steun te houden voor het akkoord van Parijs is het echter wel essentieel dat ook die landen mee gaan in de ontwikkeling naar een duurzame toekomst.”
Naïeve verwachtingen
Het klinkt allemaal mooi en politiek correct. Maar het is toch wel naïef om te verwachten dat Europa het wegvallen van de VS kan compenseren. Immers, de industrie in (West) Europa is al veel schoner dan de rest van de wereld. Inspanningen hier om CO2 emissies terug te dringen vergen meer geld en moeite en leveren in absolute zin minder op. Daarnaast is het tempo van belang: als Trump volgend jaar de kolenknop opendraait duurt het nog jaren voordat Brussel überhaupt een besluit kan nemen om haar beleid aan te passen. Als daar al een meerderheid voor gevonden kan worden. Want iemand zal daarvoor de knip moeten trekken, en dat zijn zeker niet de nieuwe lidstaten. En na een volgende verkiezingsronde mogelijk ook niet meer Duitsland en Frankrijk.
Realiteitszin is in Marrakesh dan ook ver te zoeken. De klimaatlobby riep jarenlang dat elk klimaatbeleid zinloos was zonder de VS. De verwachting dat het nu ineens wel zou kunnen zonder Trump maakt dit soort gremia er niet geloofwaardiger op.
Een klein lichtpuntje misschien: nu vol inzetten op het klimaatbestendig maken van onze infrastructuur levert nieuwe banen op. Net als het opruimen na de rampen die gaan komen.
Peter van Vliet
