Geef de markt zoveel mogelijk de kans om zijn werk te doen in de energietransitie. Dat zorgt voor innovatie en scherpe prijzen. Marktpartijen moeten optimaal gebruik kunnen maken van het net. Netbeheerders moeten hen daarin faciliteren door zich te richten op hun kerntaak: partijen toegang geven tot het net en energie transporteren tegen efficiënte kosten. En netwerkbedrijven - waarvan netbeheerders deel uit maken - moeten zich beperken in hun activiteiten.
Daarmee wil de Autoriteit Consument & Markt (ACM) voorkomen dat netbeheerders aan onverantwoorde commerciële risico’s worden bloot gesteld en dat marktpartijen op achterstand worden gezet. Bijvoorbeeld energiebesparingsdiensten en de taken van aggregators – partijen die vraag en aanbod van energie op elkaar afstemmen - moeten volgens de ACM aan de markt worden overgelaten.
Met deze visie ondersteunt de ACM het uitgangspunt van het wetsvoorstel Voortgang Energietransitie (VET), dat deze rolverdeling onderschrijft. Dat blijkt uit de bijdrage die de ACM aan de Tweede Kamer heeft gestuurd ter voorbereiding op het rondetafelgesprek over VET in de Tweede Kamer op 17 januari 2017. De ACM pleit voor een snelle parlementaire behandeling van VET.
Remko Bos, directeur Energie van de ACM: “Op korte termijn lijkt het aantrekkelijk als overheidsbedrijven - zoals netbeheerders en netwerkbedrijven - nieuwe activiteiten oppakken. Maar op langere termijn kan het schadelijk zijn. Markten komen niet van de grond en toetreding wordt heel moeilijk. De grote kracht van de markt, nieuwe dingen bedenken voor eigen risico en tegen scherpe prijzen, wordt daardoor niet benut. Daarom zeggen we: geef de markt zoveel mogelijk de kans om zijn werk te doen in de energietransitie.”
Netbeheerder kan tijdelijk meer ruimte krijgen
Nieuwe markten die ontstaan door de energietransitie werken nog niet altijd goed, omdat veel nieuwe producten en diensten nog volop in ontwikkeling zijn en innovaties elkaar snel opvolgen. In die gevallen kan het goed zijn om de netbeheerder tijdelijk meer ruimte te geven, maar alleen als er een direct raakvlak is met de kerntaak van de netbeheerder. VET biedt die ruimte aan netbeheerders, via tijdelijke wettelijke taken en experimenten. Daarnaast maakt VET duidelijk welke activiteiten netwerkbedrijven wel en niet mogen uitvoeren. De ACM ondersteunt deze lijn als duidelijk wordt omschreven welke ruimte netbeheerders precies krijgen en als de activiteiten van netwerkbedrijven niet marktverstorend zijn.
Opslag, besparingsdiensten en aggregators als voorbeelden
De ACM geeft in haar bijdrage aan wat de afwegingen moeten zijn om te bepalen of de netbeheerder, het netwerkbedrijf of de markt een activiteit moet uitvoeren. Deze afwegingen past zij toe op enkele praktijkvoorbeelden. Zo moeten energiebesparingsdiensten en de taken van aggregators aan de markt worden overgelaten. Dat geldt volgens ACM ook voor elektriciteitsopslag, waarvoor meerdere initiatieven op de markt worden genomen. Die moeten niet in de kiem worden gesmoord.
VET is beter uit te voeren en te handhaven dan bestaande wetgeving
De ACM heeft VET eerder al getoetst op uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid. De scherpere afbakening van activiteiten van netwerkbedrijven is volgens de ACM een verbetering ten opzichte van de bestaande wetgeving. Marktpartijen krijgen hiermee duidelijkheid over waar zij concurrentie van netwerkbedrijven kunnen verwachten. Zij kunnen dan beter bepalen waarin ze zelf wel of niet gaan investeren. De scherpere afbakening geeft de ACM bovendien betere mogelijkheden om op te treden tegen ongewenste activiteiten van netwerkbedrijven.
Duurzame energievoorziening die ook betaalbaar en betrouwbaar is
De ACM ondersteunt verduurzaming van de energievoorziening. Die voorziening moet ook betaalbaar en betrouwbaar zijn. Netbeheerders moeten hun investeringen in duurzaamheid kunnen terugverdienen, voor zover ze efficiënt zijn. De ACM ziet er op toe dat de energiemarkt zo goed mogelijk zijn werk kan doen, door netbeheerders te reguleren en concurrentie op de markt te bevorderen.
Tegen netbeheerders zegt de ACM: richt je op je kerntaak en faciliteer dus de markt. Innovatieve marktpartijen moeten optimaal gebruik kunnen maken van het net. Ook de focus van het netwerkbedrijf moet liggen op het netbeheer en activiteiten die daar duidelijk verband mee hebben.
Consumenten, die steeds meer ook producenten worden, moeten keuzes hebben en door de bomen het bos kunnen blijven zien. De ACM stelt hen in staat bewuste keuzes te maken. En beschermt hen waar nodig.
