Vrijdag 24 november 2023 is Black Friday. Of kunnen we beter zeggen: vrijdag 24 november 2023 is een zwarte dag? Want aan de kortingen die horen bij deze vrijdag hangt een hoge prijs. De prijs die de natuur betaalt voor overconsumptie. In een missie om dit onnodig kopen te stoppen, zetten steeds meer bedrijven zich in voor Green Friday. Heeft dit tegengeluid de toekomst?
De Franse milieuorganisatie Envie bedacht in 2017 het concept Green Friday. Het initiatief is inmiddels uitgegroeid tot een steeds breder wordende beweging. Die presenteert zichzelf als een alternatief voor willekeurige consumptie en onnodige aankopen die worden aangezwengeld door reclame.
Het wil de consument er aan herinneren dat hij zelf verantwoordelijk is voor de aankoopkeuzes die hij maakt, en dus ook voor de concrete gevolgen op het milieu. Het doel is niet om mensen zich schuldig te laten voelen, maar om burgers bewust te maken van een meer verantwoorde consumptie.
Vooral jongeren niet overtuigd
Een derde van alle Nederlanders vindt dat Black Friday moet worden afgeschaft en driekwart van de consumenten verwacht dat bedrijven een positieve bijdrage leveren aan de maatschappij. Dat blijkt uit onderzoek van Marketresponse in 2022. Tegelijkertijd is bijna de helft van de mensen van plan iets te gaan kopen in de periode rond Black Friday. Met alle aanbiedingen en kortingsacties tijdens Black Friday is de verleiding om meer te kopen dan je nodig hebt immers groot. En dat schuurt.
Vooral jongeren zijn fan van Black Friday; zo is slechts zestien procent tot dertig jaar vóór een landelijk kortingsverbod tijdens de laatste vrijdag van november. Desondanks vindt niet minder dan 44 procent van hen het online kortingsfestijn niet meer bij de huidige tijdsgeest passen. Toch gaat 85% van de generatie Z deze vrijdag gewoon op koopjesjacht. De cijfers komen uit verschillende onderzoeken, maar laten dezelfde tendens zien.
Toch ligt een deel van de verantwoordelijkheid wel degelijk bij de webshops. Ze maken niet alleen de consumenten gek met hun hoge kortingen, maar ook elkaar. Verkoopt de concurrent iets met 50% korting? Dan maak jij daar 60% van. Zo ontstaat een vicieuze cirkel waar iedereen de dupe van wordt. De makers, omdat de productie steeds goedkoper moet. De verkopers, die nauwelijks meer winstmarges overhouden. En bovenal het klimaat, dat lijdt onder deze drang naar overconsumptie.
Green Friday
De afgelopen jaren zien we dat steeds meer bedrijven besluiten om niet mee te doen aan de gekte rond Black Friday. In plaats daarvan doen ze – onder het motto van Green Friday – iets goeds voor de wereld. Hiermee bieden ze een tegengeluid aan bedrijven die elk jaar nog hogere kortingen geven om maar maximaal te profiteren van de koopwoede voor de feestdagen.
Op welke manier bedrijven invulling geven aan Green Friday, verschilt. Dille & Kamille pakt het radicaal aan, door de deuren op 24 november te sluiten. Ikea geeft in de periode van Green Friday aandacht aan tweedehands meubels en klanten van Bever kunnen terecht in de winkels om hun schoenen gratis te laten onderhouden. Zo stimuleren de bedrijven bewustwording rondom het kopen van nieuwe spullen.
Toekomst is groen
Heeft Black Friday nog toekomst? Dat is de grote vraag. En ook hier zien we een tegenstrijdig patroon. Want waar de jongere generaties zich het drukst maken over klimaatverandering – de klimaatmars waar onlangs 85.000 mensen aan meededen als lichtend voorbeeld – zijn zij ook degenen die het meest kopen op deze koopjesdag. Maar liefst 80% van de mensen onder de 35 geeft aan zijn of haar slag te slaan tijdens de Black Friday-acties.
Hoewel het tegengeluid steeds luider wordt, leidt dat dus nog niet tot een massale verandering in gedrag. Juist daarom is het belangrijk dat bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen. Het wordt tijd dat duurzaamheid niet alleen iets is waar ze graag over praten, maar waar ze echt iets aan doen. Tijd om elkaar niet te beconcurreren voor de laagste prijs, maar voor het groenste aanbod. En vooral tijd om te stoppen met kopen, kopen, kopen, en te beginnen met bewuste keuzes.
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
