Zijn de VS de weg kwijt, of laten ze hun ware gezicht zien? Het is dezelfde vraag die bij veel mensen door het hoofd ging toen Poetin Oekraïne binnenviel. Alleen, de VS zijn onze bondgenoot. Een vriend van het soort waarmee je geen vijanden meer nodig hebt?
Dat oud-president Donald Trump over zijn schaduw heen zou regeren, zagen we al aankomen. Met zijn benoeming van een stelletje aartsconservatieve rechters in het Hooggerechtshof waren de verwachtingen al niet hooggespannen. Maar met de recente serie uitspraken, op gebied van abortus, wapenbezit en nu ook het klimaat, leveren de ayatollah's uit Washington een oorlogsverklaring af aan een vrije en veilige wereld.
Het Hooggerechtshof heeft eerder een uitspraak gedaan waarbij Roe v. Wade ongedaan werd gemaakt, waarmee in feite een einde kwam aan alle federale beschermingsmaatregelen tegen abortus.
Afgelopen donderdag stemde het met 6 tegen 3 tegen een wet in New York die vereist dat mensen die een vergunning voor verborgen wapenbezit aanvragen, moeten aantonen dat zij een "geldige reden" hebben.
Het meerderheidsstandpunt, geschreven door rechter Clarence Thomas, stelt dat het een grondwettelijk recht is om een wapen in het openbaar te dragen voor zelfverdediging.
De uitspraak zal grote gevolgen hebben voor de wapenwetgeving in het hele land, dat al lang worstelt met een epidemie van wapengeweld.
En hij gaat nog verder: in een aanvullende verklaring waarin hij Roe v. Wade teniet deed, zei rechter Clarence Thomas dat het Hooggerechtshof uitspraken die zijn gedaan ter bescherming van relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht, gelijke gender huwelijken en toegang tot voorbehoedsmiddelen moet heroverwegen.
Aanslag op het klimaat wereldwijd
Vrijwel gelijktijdig beperkte het hof de bevoegdheid van de EPA (het klimaatbureau van de federale overheid) om naar CO2 neutraliteit te streven. Dat is een zware klap en werpt de Verenigde Staten ver terug in hun inspanningen om de vervuiling door fossiele brandstoffen uit te bannen. Daarmee liggen ze al tientallen jaren achterop. In feite is deze uitspraak een aanslag op het klimaat wereldwijd.
Immers, de VS zijn historisch de grootste vervuilers en de klimaatverandering heeft al een kritische grens bereikt. Ook in de rest van de wereld worden de voornemens om uitstoot te beperken al gedwarsboomd door de gevolgen van de pandemie en van de oorlog. Een oorlog, die bij een andere strategie van diezelfde VS mogelijk niet was uitgebroken. Daar bovenop wordt dan nu de federale regering de mogelijkheid om het klimaatprobleem centraal aan te pakken uit handen geslagen door een stelletje de facto oligarchisch functionerende rechters die hun positie misbruiken om interne politiek te bedrijven.
En hoewel we binnenkort dreigen te stikken in nog meer Amerikaanse kolenrook, ligt er onder deze ontwikkelingen een nog veel groter probleem, niet alleen voor de Amerikanen zelf, maar ook voor de rest van de wereld.
Zoals de kwestie rond de geloofwaardigheid van de natie, die zichzelf de hele moderne geschiedenis door opwerpt als voorvechter voor vrijheid en democratie. Goedschiks en kwaadschiks. Van beide dreigt er in hun eigen land niet veel over te blijven.
Maar dat is tot daar aan toe. Ons deel van de wereld wordt geconfronteerd met een bondgenoot, waarvan we de betrouwbaarheid nog eens goed tegen het licht moeten houden. Want in hoeverre kun je nog rekenen op een land, waar de regerende partij over vijf maanden haar politieke meerderheid verliest en die over twee jaar mogelijk helemaal haar invloed kwijt is? En die wordt vervangen door Trumpiaanse willekeur gericht op pure economische uitbuiting en vooral de eigen navel?
Ten slotte zal de hele wereld het effect van een totaal uit de hand lopende klimaatverandering ervaren. De ellende daarvan, zowel menselijk, economisch als (geo)politiek is niet bij benadering te schatten.
Als dit allemaal aan de hand is bij je bondgenoot ben je hard aan nieuwe vrienden toe. Maar ook die zijn schaarser dan ooit. Dan blijft er maar één ding over.
Beter voor jezelf zorgen
Beter zorgen voor jezelf, dat is zowel het devies voor Europa als geheel, als voor elke inwoner afzonderlijk. Met de huidige 'uitdagingen' betekent dat vooral beperken van je risico's. Kijken hoe efficient je om kunt gaan met de middelen die je hebt, en die er binnenkort nog beschikbaar zijn.
Ook dat betekent vrijwel hetzelfde op internationaal vlak, als persoonlijk. Cruciaal daarin is stoppen met groeidenken en -doen. We zitten al in een situatie waarin energie schaars is, en nog schaarser kan worden. Beperken van je energieverbruik levert dan de snelste en de grootste winst op. Winst voor het klimaat, maar ook financiële winst, want minder kosten. En met minder kosten heeft inflatie ook minder invloed op je bestaan.
Het klinkt simpel en de grootste moeite zal nog het omdenken en veranderen van gedrag kosten. De maatregelen zelf zijn immers niet zo moeilijk te bedenken: minder rijden, minder vliegen, minder vlees, minder schulden. Minder dubieuze vrienden. Gewoon minder van alles. Maar al generaties lang wordt ons denken beheerst door 'morgen meer'. Ook daarvoor mogen we onze overzeese vrienden bedanken die ons het marketingdenken aanleerden. Daar moeten we dus vanaf.
Morgen minder is de enige optie. Of het helpt ons door de crisis te komen, óf het helpt ons te overleven als ons dat niet lukt. Meer kan ik er helaas niet van maken.
Peter van Vliet
