Het nieuwe droogteseizoen staat weer voor de deur. Het woord dat vorige droge zomer veelvuldig viel was het neerslagtekort. Hoeveel regen moest er vallen om het tekort op te lossen? Vorig jaar was dat te weinig. Wat gaat het dit jaar worden?
Het KNMI meet van 1 april tot en met 30 september het neerslagtekort. Droogte ontstaat als er meer water verdwijnt dan dat er valt. Droogte kan van plaatst tot plaats sterk verschillen. Dit heeft te maken met de begroeiing. Zijn er veel planten en bomen of is er juist sprake van kale grond of verhard terrein? Maar ook de aanvoer van water door rivieren of de afvoer door bemaling is belangrijk.
Neerslagtekort droge zomer 2019
Er zijn verschillende manieren om droogte te monitoren. Het KNMI hanteert het neerslagtekort. Dat berekent het verschil tussen de hoeveelheid regen die valt en hoeveel vocht die er verdampt.
Omdat er in de winter nauwelijks water verdampt uit planten en er bovendien meestal veel regen valt, wordt het neerslagtekort van 1 april tot en met 30 september berekend. In het voorjaar beginnen de planten te groeien en neemt de verdamping snel toe. Op 1 april beginnen we met een neerslagtekort van 0 millimeter. De grafiek toont het actuele neerslagtekort. Het begin van de meting voor 2019 zit meteen al in de buurt van de droogterecords.
Gevolgen voor de natuur
Dat er juist vroeg in het voorjaar al een neerslagtekort ontstaat heeft direct gevolgen voor de natuur en de landbouw. Pas ingezaaide gewassen kunnen later, of soms helemaal niet ontkiemen. Dat vertaalt zich later dit seizoen in kleinere oogsten.
Ook weidevogels ondervinden last: voor de kuikens die in deze periode uitkomen is er te weinig voedsel, waardoor ze sterk verzwakken en zelfs sterven.
Maatregelen
De droge zomer van 2018 heeft het Nederlandse waterbeheer flink op de proef gesteld. De door minister Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) ingestelde Beleidstafel Droogte komt nu met haar eerste bevindingen.
Om snel met oplossingen te komen stelt de minister nu al €7 miljoen beschikbaar voor maatregelen om in de zandgebieden water op te slaan om daarmee het grondwater tijdig aan te vullen.
Voorbereidingen
Ook komende zomer staan de waterbeheerders voor een fikse opgave. Hoewel er afgelopen maanden een gemiddelde hoeveelheid regen is gevallen, is in sommige gebieden het grondwater nog steeds onvoldoende aangevuld om eenzelfde lange droogteperiode door te komen.
Daarom houden waterschappen het waterpeil van sloten op een hoger peil om het grondwater aan te vullen. Rijkswaterstaat zorgt dat het waterpeil van het IJsselmeer op zijn hoogst is bij de start van de zomer, zodat een grotere zoetwaterbuffer ontstaat.
Investeringen
Van de €7 miljoen gaat €4 miljoen naar maatregelen voor het vasthouden van water op de hoge zandgronden in het oosten en zuiden van Nederland. De regio investeert hier bovenop nog een veelvoud. €2 miljoen wordt gestoken in oplossingen tegen verzilting en het monitoren van de verdamping, €1 miljoen gaat naar onderzoek en kennisontwikkeling.
De Beleidstafel Droogte heeft een voorlopige inschatting laten maken van de economische schade van de droogte in 2018, die neerkomt tussen 0,5 en 2 miljard.
Lees ook:
Grondwater droogt op door klimaatverandering
Water ondergeschoven kindje in klimaatgesprekken