Goed gebruik van kunstmest kan cacao oogsten in West Afrika verdubbelen en daarmee bijdragen aan armoedebestrijding en bescherming van tropisch bos. Dat zegt het Initiatief voor Duurzame Handel IDH in een bericht dat de aankomst van het eerste schip met 10.000 ton kunstmest in Ivoorkust aankondigt.
De intensieve cacaoproductie heeft de bodem van West Afrika uitgeput. Voor elke 1000 kilo cacaobonen is circa 300 kilo kunstmest nodig om de bodemvruchtbaarheid te herstellen, zo stelt IDH. Joost Oorthuizen, CEO van Initiatief Duurzame Handel: “ ‘Intensieve, duurzame landbouw is goed voor boeren die er een beter inkomen aan overhouden, is goed voor het behoud van tropisch bos en is goed voor de industrie die door verdubbeling van de productie gegarandeerd is van voldoende aanvoer van cacao”.
Een combinatie van toegang tot kunstmest, beter pesticide gebruik, training in duurzame landbouwtechnieken en verbeterd plantmateriaal, kan cacaoboeren helpen om hun oogsten minstens te verdubbelen. Sommige deskundigen geloven zelfs in een verdriedubbeling, van 500 naar 1500 kilo per hectare.
Maar hoe duurzaam is dat allemaal? Duurzaam en intensief staan in de landbouw op gespannen voet met elkaar; het is het een of het ander. Intensieve landbouw put de bodem uit, met of zonder kunstmest. Bovendien staat de wereld aan de vooravond van een structureel tekort aan fosfaat.
Wie de keten werkelijk wil verduurzamen heeft juist hier een uitgelezen kans om dat te doen op basis van terugwinning van fosfaat en het sluiten van de kringloop, onder andere door aanleggen van een sanitaire infrastructuur, waarmee ook de leefomstandigheden en gezondheid van de lokale bevolking sterk worden verbeterd.
Verdubbeling van de productie, dat levert de boeren toch meer geld op? Misschien. Heel misschien. Het IDH suggereert dat er een tekort aan cacao zou zijn. Maar recent marktonderzoek laat zien dat er voldoende chocola gemaakt kan worden en er van een tekort geen sprake is. Als dat klopt, heeft een sterke toename van het aanbod eerder prijsdaling tot gevolg. De markt doet ten slotte gewoon zijn werk en de boer is weer de klos, want bij lagere inkoopprijzen maken juist de fabrikanten meer winst. Fabrikanten zoals partners in het project, Mars en Barry Callebaut.
De grootste groene vraagtekens kunnen echter worden gezet bij de deelname van de Marokkaanse kunstmestgigant OCP. Marokko heeft een van de grootste fosfaatvoorraden in de wereld en die worden door OCP gewonnen en verwerkt tot kunstmest. Dat gebeurt niet overal even netjes en duurzaam. De gebieden rond de mijnen en de fabrieken worden geplaagd door ernstige milieu en gezondheidsproblemen.
Trouw spreekt in een artikel van herhaaldelijke heftige bloedneuzen, miskramen en doodgeboren baby's en abnormaal veel gevallen van long-, schildklier- en prostaatkanker, nierziektes, osteoporose en oogziektes, als gevolg van het gebruik van stoffen als zwaveldioxide, zwavelzuur, waterstofsulfide, arsenicum, mangaan, hydrazine, asbest, kalium, vanadiumoxide.
Ook over de weg die de winsten van OCP afleggen zijn wel wat vragen te stellen. Want die komen volgens dat zelfde artikel niet of nauwelijks ten goede aan de Marokkaanse bevolking, zoals de bedoeling is. Pikant detail: OPC schijnt een vestiging in Nederland voor te bereiden, vanwege fiscale voordelen…..
Dit project van het IDH zal zeker handel opleveren. Maar de duurzaamheid daarvan lijkt vooralsnog ver te zoeken.
