Kinderen steeds vroeger aan hun suikermax

Vrijdag 9 juli is de eerste ‘Suikermaxdag’ van 2021: voor kinderen van 4 tot 8 jaar. Kleine kinderen hebben nu al hun maximale jaarhoeveelheid suikers bereikt, gebaseerd op het advies van de Wereldgezondheidsorganisatie. Volgens de WHO mag maximaal 10% van je dagelijkse hoeveelheid calorieën uit vrije suikers (dit zijn toegevoegde suikers plus suikers in vruchtensappen) bestaan.

Kinderen van 4 tot 8 jaar zitten bijna aan het dubbele (19,25%), dus valt hun Suikermaxdag ook dubbel zo vroeg op het jaar. Over het algemeen geldt: hoe jonger, hoe groter het suikerprobleem. De jaarlijkse Suikermaxdag is in het leven geroepen door voedselwaakhond foodwatch. De consumentenorganisatie vraagt zo aandacht voor het gebrek aan actie en regulering om minder suiker in producten te stoppen, zoals in drinkpakjes voor kinderen.

Het valt te verwachten dat er suiker in chocomelk zit, maar deze drinkpakjes maken het wel erg bont. Chocomel ‘de enige echte’ van FrieslandCampina bevat vooral echt veel suikers: 11,8 gram suiker per 100 ml ofwel bijna 6 suikerklontjes per pakje. In de ‘drinkyoghurt aardbei’ van Melkan (SuperUnie) zitten net zoveel suikers. Een pakje chocolademelk van Milsani (Aldi) en de ‘drinkyoghurt perzik’ (Jumbo) scoren met beiden 5,5 suikerklontjes niet veel beter. Kinderen zitten met één van deze drinkpakjes al aan de helft van hun dagelijkse limiet aan vrije suikers (de van nature aanwezige melksuikers in de drankjes niet meegerekend). Nog een Sultana of een kokertje smarties tussendoor en het maximum is algauw overschreden.

Vooral bepaalde vruchtendrinkpakjes stop je misschien beter niet in de schooltas van je kinderen. Ze ogen gezond en fruitig, maar in de praktijk zijn ze vooral suikerig. ‘Solevita multivitamines’ van Lidl bevat 11,7 gram suikers per 100 ml en bijna 10 suikerklontjes per flesje (van 330 ml). Na één zo’n flesje zit een kind (met 110%) al óver de dagelijkse suikerlimiet. Zelfs al wordt de hoeveelheid suikers met 10% gereduceerd, zoals de frisdrankindustrie belooft (zie verder in het artikel), dan bereiken kinderen met dit drankje nog steeds direct hun suikermaximum. ‘Pure fruit multivitamine’ van Aldi is, met meer dan 8 suikerklontjes per flesje, ook niet bepaald een gezond alternatief.

Rooskleurige beloftes industrie

Negen op de tien jongeren (7-18 jaar) en zes op de tien volwassenen (19-69 jaar) overschrijden de 10% norm, zo blijkt uit de meest recente voedselconsumptiepeiling van het RIVM. Nederlandse consumenten krijgen vooral veel suikers binnen via snoepgoed (28%) en niet-alcoholische dranken (24%). Vorige week nog beloofde de Europese frisdrankenindustrie (verenigd in UNESDA) om tegen 2025 gemiddeld 10% suikerreductie te bereiken ten opzichte van 2019. Maar zelfs als deze belofte uitkomt, zijn er nog veel te veel extreme suiker-uitschieters bij onder meer bovenstaande populaire kinderdrankjes. Elif Stepman van foodwatch: “Als het zo doorgaat zitten kinderen zowel nu als in 2025 al na één vruchtendrinkpakje aan hun dagelijkse suikermaximum. En dan zijn de suikers die ze binnenkrijgen bij het ontbijt en andere maaltijden nog niet eens meegerekend. Als je dit doortrekt, is het logisch maar ook schrikbarend dat ‘Suikermaxdag’ al na een half jaar is bereikt.”

Onderdeel van UNESDA is ook de branchevereniging voor de Nederlandse frisdranken-, water-, sappen- en siropenindustrie: FWS. Ook FWS gaat prat op haar inspanningen om het suikergehalte naar beneden te brengen: “Producenten passen met succes bestaande recepturen aan zodat ze minder suiker bevatten en ontwikkelen nieuwe drankjes zonder of met weinig calorieën.” Dit klinkt allemaal mooi in theorie, maar de realiteit schept toch een ander beeld. De vrijwillige reductieprogramma’s van de industrie worden meestal berekend op basis van het gemiddelde suikergehalte van álle dranken op de markt. Dit betekent in de praktijk dat bedrijven enkel nieuwe suikervrije dranken op de markt hoeven te brengen om het ‘gemiddelde suikergehalte’ te verlagen – in plaats van het suikergehalte van producten drastisch te verlagen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft het effect van de onderlinge industrie-afspraken over suikerreductie berekend en meerdere malen geconcludeerd dat de suikergehaltes in Nederland te weinig dalen en de afspraken niet voldoende ambitieus zijn.

Suikertaks beter voor suikermax

Volgens foodwatch zijn hardere maatregelen nodig, zoals een suikertaks. Zelfs als de industrie zich aan de belofte houdt van 10% suikerreductie tegen 2025, blijven chocolademelk, vruchten- en yoghurtdrinks vaak meer dan 5 suikerklontjes per pakje bevatten. Bij de Britse suikertaks gelden maximumlimieten voor het aantal gram suiker per drankje, wat veel effectiever dan gemiddelde reductiepercentages. Als een drankje meer dan 5 gram suiker per 100 ml bevat (of 2,5 suikerklontjes voor een drinkpakje van 200ml), moet belasting worden betaald. Als er meer dan 8 g/100 gram suiker in zit (4 klontjes per pakje), gaat de belasting nog verder omhoog. Elif Stepman van foodwatch: “Een suikertaks motiveert bedrijven om het aantal suikerklontjes in kinderdrinkpakjes te reduceren naar 4 tot 2,5 klontjes. Dat is heel wat anders dan de suikerbommen van 5 tot 10 klontjes per pakje die we nu in de winkel tegenkomen.” Foodwatch vraagt iedereen haar e-mailactie te ondertekenen en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport zo op te roepen tot een suikertaks.

Een kind mag volgens het WHO-advies per dag 8,75 suikerklontjes aan vrije suikers consumeren. Of het nu om populaire vruchten- en yoghurtdrinkpakjes of chocolademelk gaat: als kinderen er ééntje van drinken zitten ze al snel (bijna) aan hun dagelijkse suikerlimiet.