Amper twintig bedrijven zijn verantwoordelijk voor meer dan de helft van alle wegwerpplastic ter wereld. En 100 bedrijven voor 90%. Australisch onderzoek wijst verschillende oliereuzen en chemische bedrijven aan, maar ook banken die in de plasticproductie investeren.
Eerdere studies brachten al bedrijven in verband met plasticvervuiling door de merknamen op het afval te analyseren. De “Plastic Waste Makers index” zoekt het hogerop in de productieketen en identificeert de producenten van het plastic zelf. Aan het rapport van de Australische Minderoo Foundation werkte onder meer de London School of Economics mee.
De index laat zien dat amper twintig bedrijven verantwoordelijk zijn voor de productie van 55 procent van al het wegwerpplastic. En een honderdtal bedrijven is samen goed voor 90 procent van alle wegwerpplastic.
ExxonMobil staat bovenaan de lijst, met een bijdrage van 5,9 miljoen ton aan plastic afval, op de voet gevolgd door het Amerikaanse chemiebedrijf Dow en het Chinese Sinopec.
De rol van banken in het plastic afvalprobleem
Ook de financiering van die productie blijkt geconcentreerd bij enkele spelers. Bijna 60 procent van de commerciële financiering van eenmalige productie komt van slechts twintig grootbanken. Sinds 2011 hebben die spelers, waaronder Barclays, HSBC en Bank of America, in totaal 30 miljard dollar aan leningen verstrekt aan de sector.
Twintig vermogensbeheerders – geleid door de Amerikaanse bedrijven Vanguard Group, BlackRock en Capital Group – hebben voor meer dan 300 miljard dollar aan aandelen in de moedermaatschappijen van producenten van kunststofpolymeren voor eenmalig gebruik. Daarvan is 10 miljard dollar rechtstreeks gekoppeld aan de productie van wegwerpplastic.
Consument en wegwerpplastic
“Door de diepere oorzaken van de plastic afvalcrisis op te sporen, kunnen we deze helpen oplossen”, zegt de voormalig Amerikaanse vice-president Al Gore in een voorwoord bij het rapport. “De mechanismen van de klimaatcrisis en de plastic afvalcrisis zijn opvallend vergelijkbaar en steeds meer met elkaar verweven.”
Volgens Gore wordt de verantwoordelijkheid te veel bij de consument gelegd. “Terwijl het bewustzijn van de hoge prijs van plasticvervuiling is toegenomen, heeft de petrochemische industrie ons verteld dat het onze eigen schuld is”, schrijft hij. “Ze heeft de aandacht gevestigd op gedragsverandering van de eindgebruikers, in plaats van het probleem bij de bron aan te pakken.”
Volgens de Minderoo Foundation moeten petrochemische bedrijven verplicht worden om hun “plastic afvalvoetafdruk” bekend te maken en moeten ze overstappen van fossiele brandstoffen naar circulaire modellen. Ook banken en investeerders zouden kapitaal en investeringen moeten verschuiven naar bedrijven die grondstoffen van gerecycled plastic gebruiken.
