In een circulaire economie staat duurzame productie en duurzaam (her)gebruik continu met elkaar in verbinding. Een bijdrage aan de realisatie van die circulaire economie is volgens staatssecretaris Mansveld het verbeteren van de scheiding van huishoudelijk restafval. Dit gaat sneller als inwoners makkelijker en met een positieve prikkel aan huis of in de eigen wijk hun verschillende afvalstromen kunnen inleveren. Dat kan nu ook met Afval Anders.
Op dit moment gaan we langzaam van een lineaire economie, waarin grondstoffen uiteindelijk worden vernietigd, naar een keteneconomie met volledige recycling van grondstoffen. Staatssecretaris Mansveld wil met het programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) de transitie naar een circulaire economie bevorderen. Zo ambieert zij in 2020 een afvalscheiding van 75 procent en uiteindelijk zelfs 100 procent. Het gemiddelde afvalscheidingspercentage in Nederland ligt nu op 50 procent. Werk aan de winkel dus voor een flink aantal Nederlandse gemeenten.
Afvalexperimenten
In Nederland is een aantal experimenten gedaan om de scheiding en de inzameling van afval te verbeteren. Enkele daarvan hebben geleid tot good en best practices, zoals diftar, omgekeerd inzamelen en nascheiding. Ook Afval Anders is een systeeminnovatie die effectief bijdraagt aan de transitie van afval naar grondstof. Het verschil met andere innovaties is dat inwoners bij Afval Anders louter positieve prikkels krijgen om hun afval te scheiden. Er is bijvoorbeeld géén sprake van tariefsdifferentiatie en de dialoog met inwoners wordt proactief aangegaan. Afval Anders is door de Drentse overheidsgedomineerde afvalorganisatie Area Reiniging NV ontwikkeld. In opdracht van de gemeenten Emmen en Hoogeveen is Afval Anders in twee proefgebieden met succes geïntroduceerd.
Afval Anders
Afval Anders kent vier pijlers. Pijler één is een derde container voor plastic verpakkingen. Dit maakt het scheiden aan huis gemakkelijker. De tweede pijler is de inzamelfrequentie. Deze wordt verlaagd van eens in de twee naar eens in de drie weken. Pijler drie betreft een sorteerstraat in het nabijgelegen winkelcentrum. Zo kunnen inwoners in hun eigen wijk glas, papier, plastic verpakkingen en textiel kwijt. Ook is er een recyclezuil voor batterijen, spaarlampen, inktcartridges, cd’s/dvd’s, kleine elektrische apparaten en (mobiele) telefoons. De vierde pijler omvat ondersteunende communicatie en een afvalcoach. Door met inwoners in gesprek te gaan, groeit de bewustwording en het draagvlak voor een andere manier van inzamelen.
Economie zonder restafval
Foto's: Theo Berends Fotografie
In de twee proefgebieden in Drenthe is dankzij Afval Anders de hoeveelheid restafval met 25 procent gereduceerd en het aantal plastic verpakkingen bijna verdriedubbeld. Hieruit blijkt dat er met een juiste aanpak, de juiste ondersteuning van inwoners en de juiste vorm van communicatie prachtige kansen liggen voor gemeenten. Door een systeeminnovatie als Afval Anders in te zetten, dragen gemeenten effectief bij aan de transitie van afval naar grondstof. Zij doen dit vooral samen met hun inwoners. Juist dat is het begin van een transitie naar een circulaire economie: een economie zonder restafval.
Paper en boek Afvalrizoom
Area Reiniging stelt haar kennis en ervaringen graag ter beschikking aan andere gemeenten. Door van elkaar te leren, krijgen ontwikkelingen een impuls en worden de effecten van een circulaire economie sneller lokaal tastbaar. Om die reden heeft Area Reiniging onlangs een paper over Afval Anders ontwikkeld. Eerder verscheen al het boek ‘Afvalrizoom: droom of toekomst?’. Hierin vertellen bestuurders en professionals vanuit verschillende inzichten hoe het huishoudelijk afval schoner en slimmer kan worden gescheiden, ingezameld en gerecycled. Daarnaast is het boek gelardeerd met informatieve infographics. De rizoom is gebruikt als metafoor. De essentie van een rizoom is dat het geen begin en geen einde kent. Net als een circulaire economie is een rizoom een geheel van verbindingen. Het boek ‘Afvalrizoom: droom of toekomst’ is te lezen op het web, de iPad of te bestellen via areareiniging.nl.
