Turkmenistan laat methaan ongecontroleerd de atmosfeer in lekken. De methaanlekken kunnen gemakkelijk worden verholpen, zeggen deskundigen, en zouden de opwarming van de aarde snel verminderen. Maar het interesseert de Turkmeense regering niet.
Methaanlekken uit alleen al de twee belangrijkste fossiele brandstofvelden van Turkmenistan veroorzaakten in 2022 meer opwarming van de aarde dan de volledige koolstofuitstoot van het Verenigd Koninkrijk, zo blijkt uit satellietgegevens.
De uitstoot van het krachtige broeikasgas uit het olie- en gasrijke land is "verbijsterend" en een "woedend makend" probleem dat gemakkelijk zou moeten kunnen worden opgelost, aldus deskundigen tegen de Guardian.
Kayrros leverde satellietgegevens voor de Guardian. Daaruit blijkt dat het westelijke fossiele brandstofveld in Turkmenistan, aan de Kaspische kust, in 2022 2,6 miljoen ton methaan heeft gelekt. Het oostelijke veld stootte 1,8 miljoen ton uit. Samen hebben de twee velden een uitstoot die overeenkomt met 366 miljoen ton CO2, meer dan de jaarlijkse uitstoot van het Verenigd Koninkrijk, die de 17e grootste ter wereld is.
De methaanuitstoot is sinds 2007 alarmerend gestegen en deze versnelling kan volgens wetenschappers de grootste bedreiging vormen om de opwarming van de aarde onder de 1,5°C te houden. De onderzoekers zeggen dat dit ook een ernstig risico inhoudt voor catastrofale kantelpunten in het klimaat.
Gestopt met affakkelen
The Guardian onthulde onlangs dat Turkmenistan verantwoordelijk is voor de grootste methaanlekken in de wereld met een "superuitstoot". Afzonderlijk onderzoek suggereert dat een omschakeling van het affakkelen van methaan naar het afblazen van methaan de oorzaak kan zijn van sommige van deze enorme uitstoten.
Bij het affakkelen wordt ongewenst gas verbrand, waardoor CO2 in de atmosfeer komt, maar het is gemakkelijk op te sporen en wordt de laatste jaren steeds meer afgekeurd. Bij ontluchting komt het onzichtbare methaan onverbrand in de lucht terecht, dat tot recente ontwikkelingen in de satelliettechnologie moeilijk te detecteren was. Methaan houdt 80 keer meer warmte vast dan CO2 gedurende 20 jaar, waardoor ontluchting veel slechter is voor het klimaat.
Deskundigen vertelden de Guardian dat de VN-klimaattop van Cop28, die in december in de Verenigde Arabische Emiraten wordt gehouden, een gelegenheid is om in Turkmenistan actie te ondernemen om het methaangehalte te verminderen. De twee petrostaten hebben nauwe banden en er is druk op de VAE om de twijfel weg te nemen dat een grote olie- en gasproducent sterke resultaten van de top kan leveren.
Het aanpakken van lekkages van fossiele brandstoffen is de snelste en goedkoopste manier om de uitstoot van methaan, en daarmee de opwarming van de aarde, terug te dringen. Maatregelen om lekken te dichten betalen zichzelf vaak terug, aangezien het opgevangen gas kan worden verkocht. Maar het onderhoud van de infrastructuur in Turkmenistan laat volgens deskundigen te wensen over.
Uit de hand gelopen
"Methaan is verantwoordelijk voor bijna de helft van de kortetermijnopwarming van het klimaat en is volledig uit de hand gelopen," zei Antoine Rostand, de voorzitter van Kayrros.
"We weten waar de grote vervuilers zitten en wie het doet," zei hij. "We hebben alleen de beleidsmakers en investeerders nodig om hun werk te doen, namelijk de methaanuitstoot hard aanpakken. Er is geen vergelijkbare actie in termen van [vermindering van] klimaateffecten op korte termijn."
Aan superemissies van olie- en gasinstallaties kan gemakkelijk een einde worden gemaakt, aldus Rostand, door kleppen of leidingen te repareren of op zijn minst fakkels opnieuw aan te steken: "Het is heel eenvoudig te doen, het kost de burger niets en voor de producenten zijn de kosten volkomen marginaal."
De satellietgegevens die Kayrros gebruikt om methaan te detecteren zijn sinds begin 2019 verzameld en de totale uitstoot van Turkmenistan vertoont sindsdien een vlakke trend. De satellieten hebben ook 840 superemissies gedetecteerd, d.w.z. lekken uit afzonderlijke putten, tanks of leidingen met een snelheid van enkele tonnen per uur of meer, het meeste van alle landen.
De meeste methaanlekkende installaties waren eigendom van Turkmenoil, de nationale oliemaatschappij, aldus Kayrros. Verdere niet-gedetecteerde methaanemissies zullen afkomstig zijn van Turkmenistans offshore olie- en gasinstallaties in de Kaspische Zee, maar het vermogen van satellieten om methaanlekken boven water te meten wordt nog ontwikkeld.
Kayrros heeft ook enige monitoring met hoge resolutie gedaan van het North Bugdayly-veld in het westen van Turkmenistan. Het aantal superemitters daar is tussen 2021 en 2022 verdubbeld tot bijna 60, waarbij één recente superemitter bijna zes weken lang methaan heeft uitgestoten.
Turkmenistan is China's grootste gasleverancier en is van plan zijn export naar het land te verdubbelen. Tot 2018 kregen de Turkmeense burgers gratis gas en elektriciteit. Het land is echter ook zeer kwetsbaar voor de gevolgen van de klimaatcrisis: de kans op ernstige droogte zal in de 21e eeuw naar verwachting "zeer aanzienlijk" toenemen en de opbrengsten van belangrijke gewassen zullen naar verwachting dalen.
