Op Facebook zag ik het filmpje The Child Labour Experiment en er schoot een brok in mijn keel. In de treffende video bieden kinderen zich bij kledingbedrijven aan als goedkope werknemers. Ze bellen, e-mailen, maken een LinkedIn profiel aan en lopen kledingwinkels binnen om te solliciteren. Ze geven aan met weinig geld genoegen te nemen, lange dagen te draaien en geen pauzes te nemen. Het winkelpersoneel reageert verbaasd en afwijzend: ‘Je bent te jong om te werken.’ ‘Ik mag je niet aannemen, dat zou kinderarbeid zijn. ‘’Kinderen horen te spelen en naar school te gaan.’ Dit zijn een aantal van de antwoorden die de kids krijgen.
Maar wanneer de kinderen vragen waarom hun leeftijdgenootjes in India dan wel mogen werken in kledingfabrieken valt er een oorverdovende stilte en heeft men geen antwoord. Met dit filmpje zet het Duitse team van Fashion Revolution de gang van zaken in de fashion-industrie weer haarscherp neer. Dat lukte hen vorig jaar ook met de video over de T-shirt automaat, die 7,5 miljoen keer bekeken is. Waarom is er een verschil tussen een kind in een eerste wereldland en één in een derdewereldland? Waarom mogen mijn neefje van 9 en nichtje van 6 wel elke dag fijn naar school en buitenspelen? Is het gewoon geluk, omdat ze in het Westen geboren zijn? Met welk excuus houden we deze ongelijkheid in stand?
Op 24 april 2013 stortte de Rana Plaza kledingfabriek in Bangladesh in en werd duidelijk dat er meer mis is in deze industrie dan we denken. 1133 mensen kwamen om en vele anderen raakten gewond. Om hier bij stil te staan is het Fashion Revolution Week en vinden van 18 t/m 24 april in meer dan 88 landen activiteiten plaats om bewustwording te creëren en tegelijkertijd te laten zien dat veranderingen mogelijk zijn en gerealiseerd worden. Consumenten vragen via social media met #Whomademyclothes aan kledingmerken om transparanter te zijn over hun productieprocessen.
Sjoemelen?
Met de 12-jarige Justin gingen wij de straat op om consumenten te vragen of zij weten wie hun kleding gemaakt heeft en wat ze er van zouden vinden als één van Justins’ leeftijdsgenootjes het gemaakt zou hebben. Vanzelfsprekend keurden ze het allemaal af wanneer zou blijken dat een kind het gemaakt had. ‘Als ik dat vooraf zou weten zou ik het nooit kopen’, reageerde een meisje.
Willen we niet steeds vaker weten waar onze spullen vandaan komen? Is het ook niet gewoon logisch dat we transparantie eisen van autobedrijven die sjoemelsoftware gebruiken, bedrijven die genoemd worden in de Panama Papers en sectoren met ondoorzichtige productieketens? We denken allemaal dat kinderarbeid en slechte werkomstandigheden niet meer van deze tijd zijn, maar het tegendeel is het geval. Documentaires zoals De slag om de klerenwereld en True Cost laten zien hoe het er echt aan toe gaat. Inwisselbare werknemers die nog altijd geen leefbaar loon krijgen, waardoor de kinderen in het gezin mee moeten werken. In plaats van te werken aan een betere toekomst op school zijn ze veroordeeld hetzelfde zware leven te leiden als hun ouders. Fabrieken werken nog steeds met ondernemers en opdrachtgevers die onrealistisch lage prijs eisen. Natuurlijk worden er convenanten gesloten en belooft iedereen stappen te zetten, maar meer transparantie is onmisbaar voor de controle op de uitvoering van deze afspraken.
Transparantie
Fashion Revolution heeft Ethical Consumers gevraagd de transparantie van de 40 grootste internationale merken te onderzoeken. Uit deze Fashion Transparency Index 2016 blijkt onder andere dat 40% van de merken de arbeidsvoorwaarden niet checkt en 53% van de merken niets weet over de grondstoffen waarmee hun kleding wordt gemaakt. De kledingindustrie is bovendien de op één na meest vervuilende industrie ter wereld. Het moet dus anders en het kán ook anders. Dat laten vele kledingmerken deze week ook zien. Met de hashtag #imadeyourclothes vertellen zij waar en door wie zij hun kleding laten maken. Het aandeel duurzaam geproduceerde kleding groeit en steeds meer mensen begrijpen de meerwaarde van kleding die met respect voor mens en milieu gemaakt is. Uiteindelijk moet het ook geen geluk zijn dat mijn neefje en nichtje hier geboren zijn en kinderarbeid hen bespaard blijft. Elk kind moet gewoon naar school kunnen om een betere toekomst tegemoet te gaan, in plaats van de hoge prijs te betalen voor onze zucht naar fast fashion.
Matthijs Kettelerij is communicatiemanager bij Urgenda en Kiesduurzamemode. Jantine Geurts is projectmedewerker bij Kiesduurzamemode en eigenaar van De Woordspinners. Foto: Rosa van Ederen / Fashion Revolution Netherlands